Ik ga nu (24 maart ) kijken of het lukt op de hotspot van Kuenzang om te verzenden, anders duurt het wel erg lang eer jullie weer wat horen, dus wellicht krijg je vandaag 3 verslagen!

Als ik wakker word ligt de stroom (nog steeds of weer? ) eruit. Wel zie ik dat er van Tshering enkele appjes zijn met een voorstel voor plan B. Ik moet dan toch maar even de mobiele data aanzetten om info te kunnen downloaden. Het ziet er prima uit. Off the beaten path…Eerst maar eens kijken wat het wordt, het heeft de hele nacht geregend en daar op de pas gesneeuwd. Ik heb er een hard hoofd in en dan wetend dat er bij Merak ook veel sneeuw is gevallen en dat de wegen in het oosten gewoonweg miserabel zijn en ook nog eens stijgend tot ruim 3000 m. Moeten we dat dan wel willen? En zit ik dan ook straks weer niet vast in Yonphula omdat er weer niets vliegt zoals gisteren? Allemaal afwegingen. Natuurlijk wel een ruig avontuur, maar met de sneeuw bepaald niet zonder risico. Het is bloedlink omdat je vaak langs de afgrond rijdt zonder vangrail en je dus ook niet ziet waar de weg ophoudt. Zeker met tegenliggers en passeren.
Als ik zit te ontbijten komt Tsering wat staan draaien en ik vraag: en wat denk je? “We zouden het kunnen proberen, maar het is niet zeker”. Officiële communicatie van de pas komt er niet momenteel, want er is nauwelijks bereik vanwege de sneeuw weet ik al van Tshering. Hier is ook schade aan het elektriciteitsnet waardoor er idd geen internetverkeer mogelijk is. Moet ik nu hier die jongens aan blootstellen? En ik heb eigenlijk ook wel tegen Adrie gezegd dat ik van plan ben heelhuids terug te keren. Dus, met pijn in het hart zeg ik: Kuenzang, we take route B with your and Tsherings’ suggestions. It is a good looking program and I do not want to risk you and Karma because I really persist on going. He was relieved. “You know, sometimes customers are urging us to go”.
Later blijkt het een goede keuze, zijn vriend die gisteren had geprobeerd de pas over te komen en terug is gegaan, heeft vanochtend opnieuw geprobeerd en is ook weer door de politie terug gestuurd. Nou, dan zou ik helemaal de smoor in hebben gehad, je verliest weer een dag en dan wordt het ook steeds lastiger om nog iets anders te gaan ondernemen.
Dus we gaan goedgemutst op pad, Kuenzang met zijn onafscheidelijke Syngenta-beanie en ik koop in Bumthang nog even voor zoon Frank en mijzelf een vrolijke beanie met de draak erop uit de vlag van Bhutan. Niet dat ik hier nu een koud hoofd heb gehad tot nu toe, maar is leuk aandenken en niet zwaar.
De zon is zelfs gaan schijnen en de route is mooi. Op een gegeven moment worden we staande gehouden door een politieman. Ok zeg ik tegen Kuenzang: “We mogen dus doorrijden, maar moeten voorzichtig doen en zachtjes rijden”. Hij moet vreselijk lachen. “Ja, joh, mijn Dzonka wordt met de dag beter” zeg ik. Maar ook hier zie je weer hoe universeel lichaamstaal soms is... ik verstond er natuurlijk geen woord van.
Als we bij de Yutong la pas komen, rijden we al vet in de sneeuw. Toen we op weg naar Bumtang over deze pas kwamen, zijn we niet gestopt, maar nu wel, het is er een drukte van belang en ik wil ook wel even kijken wat en hoe. Er staan twee vrachtwagens met zout en heel veel oranje geklede mensen. Ik zak tot over mijn enkels in de sneeuw zodra ik uitstap. We lopen wat rond, ik maak foto’s en Kuenzang zet mij er ook even op bij de stupa. Ondertussen beginnen de mannen een sneeuwpop te maken, maar zonder handschoenen een koud klusje, dus zijn ze blij weer in de wagen te zitten, met zoals gewoonlijk de verwarming vol aan.
Oranje mannen en vrouwen zien we ook weer ergens anders met schoppen en kabels, kennelijk om een en ander te herstellen. Die oranje pakken geven aan dat ze bij het “vrijwilligers-legioen” horen en dus niet verdwaalde Oranje-fans zijn. Het heeft een andere naam maar weet ik niet meer. In ieder geval kun je je aanmelden en worden opgeroepen bij calamiteiten zoals vandaag. Maar je ziet ze ook bijv. bij groenonderhoud. Het is door de koning in het leven geroepen. Afgezien van deze klussen, kun je ook als je werkeloos bent via deze club een opleiding volgen en velen hebben zo al een baan gevonden. Prima initiatief dus.
We naderen het punt waar tot 2019 de weg ophield en je naar Nabji alleen kon komen na nog weer een dag lopen en met de zipline over de rivier. Kuenzang herrinnert zich deze tochten wel als klein jongetje. Nu is er een 18 km lange weg (farmroad, dus heel smal) aangelegd en is het dorp ontsloten. Hier en daar is de weg al kapot doordat er steeds smeltwater over en onderdoor stroomt. Ze zijn er tweeënhalf jaar mee zoet geweest om aan te leggen.
Maar dit dorpje is verder wel heel bekend om zijn oude tempel (7e eeuw naar ik meen) en het festival in december maar ook veel meer andere religieuze gelegenheden. Het schijnt dat Padmasambhava hier vanuit India Bhutan is binnengekomen en hier is neergestreken. Vlak voor de lockdown hebben ze hier dan ook een eenvoudig guesthouse gebouwd, met name aanvankelijk voor de hooggeplaatste lama’s, maar het wordt nu ook gebruikt voor de paar toeristen die het hier weten te vinden en voor pelgrims. Maar jullie moeten geduld hebben want ze hebben geen internet, hopelijk over 2 dagen wel weer….
We krijgen een heerlijke lunch van Tshering, niet de Tshering die we kennen van het agentschap maar haar zus die ook Tshering heet. Enkel hun tweede naam is anders. Lekker makkelijk lijkt me dat..Je roept gewoon en er is er altijd wel een die reageert. Ik installeer me een beetje en maak een paar foto’s en ga in het restaurantje wat eten en babbel even met de 2 andere gasten uit de UK, fervente off the beaten path Bhutan liefhebbers, is hun 4e keer hier. Als er gasten zijn is zij hier als gastvrouw. En iedereen kent elkaar hier of is familie van elkaar. Zo gaat dat hier. Ik zeg tegen Kuenzang: Je weet toch dat dat niet goedkomt he? Kinderen krijgen allemaal met elkaar. “ja, dat weet ik”, Ik zeg al lachend: ja, en jij worstelt al je leven lang met de gevolgen ervan! Gelukkig heeft hij een goed gevoel voor humor en moeten er erg om lachen samen.
Kennelijk krijgen we straks nog een cultureel gedoe met dans en dan moet je weer mee doen, o, dat vind ik zo vervelend en ongemakkelijk, maar moet nu eenmaal. Gelukkig zijn die 2 anderen er ook en is het niet zoals in Nepal in Chitwan, 20 dansers voor mij alleen en mijn gids die zich kapot lachte omdat ik natuurlijk ook verplicht mee moest doen…We gaan het zien.
We worden dus op zijn Bhutanees welkom geheten door een aantal vrouwen van het dorp. Een ervan is een tante van Kuenzang en morgen zullen we hun huis ook bezoeken. Ze hebben een of ander zelfgestookt goedje bij zich wat ze wijn noemen, maar wat meer naar rauwe aardappel smaakt, gelukkig is het alcoholpercentage niet zo dat je acuut in vuur en vlam staat en ik had nog snel eind van de middag een bifi -worstje gegeten, want wist dat er wel wat drank aan te pas kwam. Ik heb af en toe een paar slokjes genomen die gelijk werden bijgevuld, maar eens ze gingen dansen (nadat ze zelf lekker aan het Lagerbier hadden gezeten), bleven ze niet meer bijvullen. Pfff. Natuurlijk moeten we meedansen, eerst dus Sue en ik en we vinden dat bij de volgende dans de mannen maar eens aan de beurt zijn. Het is een vrolijke boel, gelukkig liep voor me de enige iets Engelssprekende jongedame die dan regelmatig : “Turn!” naar me riep. Sue had niet zo iemand dus we hadden veel lol omdat we er natuurlijk niet veel van bakten. Gracieus dansen op een paar zware bergschoenen A/B klassen is ook niet echt heel voor de hand liggend.
Het zingen en dansen bleef wel erg lang doorgaan. Ja, zegt Sue, soms is het lastig om een goede toerist te zijn. Je moet beleeft en aandachtig blijven (ook al ben je er wel klaar mee). Als je bijv. te veel foto’s maakt is het niet goed, maar als je er geen maakt kunnen ze zich ook weer gepasseerd voelen, dus we applaudisseren maar netjes na elke dans. Verderop zitten de mannen rond de kachel, Karma zijn dochtertje van 15 maanden dabbert maar achter hem aan, zo blij dat papa er weer was….Inmiddels gaat onder de mannen nog een colafles met een lichtgeel dikkig goedje, kennelijk ook een of andere sterke drank uit iemands eigen keuken. Na het dansen ga ik maar weer tussen de vrouwen zitten en Tshering vertaalt. We vragen elkaar natuurlijk van alles. Ze zijn vooral gefascineerd door mijn “juwelen”, een zilveren ketting en dito oorbelletjes. Ze dachten dat ik wel miljonair was met een witgouden ketting ofzo. De oorbelletjes stop ik maar in de hand van de lead zangeres die ze zorgvuldig ergens onder haar Gho wegstopt voor haar 6 jaar oude dochter.
We sluiten af met ons drietjes met een heerlijk maal en het is mooi geweest. Nu pas kunnen/mogen Tshering en Kuenzang gaan eten en dan nog opruimen. Het was weer een mooie dag!

Geschreven door Jacquelijne.opreis