Internetstoring in Thimpu gisterenavond, vandaar dat wellicht niet iedereen het verslag kreeg. Ook hier nu is het nogal wiebelig.... cross my fingers.

Het is nog een beetje fris als we vertrekken, maar de zon schijnt alweer volop. De mannen hebben ook een nieuw dagelijks zakje paan aangeschaft. Schijnt dus dat zij een variant hebben waar je tanden en lippen niet rood van kleuren, maar mens, wat stinkt dat als ze net een verse paan (betelnoot met een bepaald blad eromheen en doorgaans kalkpasta, maar daar zie ik ze niet mee in de weer) achter de kiezen stoppen. Ik kon die chemische, mierzoete lucht maar niet thuisbrengen, maar het is de lucht van van die energiedrankjes, heb er één keer aan geroken en besloten dat never nooit niet te drinken. Voor het verhaal maak ik dus even een foto en verdorie, mis ik net de enige echte verkeersregelaar in Bhutaan, die in -natuurlijk ook weer - een heel mooi beschilderd achthoekig gebouwtje met een dak staat, keurig in uniform. Ik doe een snelle poging, maar krijg natuurlijk precies voor die man de geplastificeerde heilige die aan de spiegel bungelt vol in beeld... Ja en ik had maar één kans. Dus geen stoplichten in heel Bhutan, wel één verkeersregelaar.

We passeren een mooi fort uit de 16e eeuw, dat ik toch even fotografeer en aan de andere kant van de weg zie ik wat krakkemikkige bouwseltjes. Wat is dit? Sloppenwijkje? Nee, het is het onderkomen van de wegwerkers... We vervolgen richting Dochu La (la = pas, Do en chu, ik kan het allemaal niet onthouden) op 3140 meter, als we weer terug in de auto zitten, beginnen de tintelingen weer, verdorie. Gelukkig trekt het binnen een half uurtje weer weg als we weer gedaald zijn. Op de Dochu La staan 108 chorten/stupa's. De "Druk Wangyal Chortens" zijn gebouwd door Ashi Dorji Wangmo Wangchuk, de oudste koningin-moeder. Afgezien van de chortens is er een klooster. Op het open terrein ervoor is ook eens per jaar een festival.

In mijn jeugdig enthousiasme om een paar mooie plaatjes te kunnen schieten zonder de helft van de 6 busladingen toeristen die er rondlopen voor de lens te krijgen, klim ik naast de weg het talud op. Daarna met nogal wat geduld kan ik toch nog wel mooie plaatjes schieten. Later bedenk ik me dat ik natuurlijk met de klok mee had moeten lopen. Dat moet ik onderhand wel weten, maar ik zie maar een enkeling met gebedskralen lopen tussen de selfie-trekkende, poserende voornamelijk Indiase toeristen en een enkele grijze westerse duif.

Een eindje verderop in een bocht staat nog een mooie stupa met overal gebedsvlaggetjes eromheen en honderden ritual cakes, er worden hier nogal wat mensen herdacht. Maar ook hier zie ik voornamelijk toeristen, waar ik mezelf dan ook maar onder schaar. Maar wel nadat zowat iedereen vertrokken was.

Het is weer tijd voor een korte hike. Met name omdat het zo'n mooi eerste stuk lopen door de velden is. Hier in Punakha is het wat warmer en groeit er ook rijst en tropische vruchten. Maar zodra de zon in de middag verdwijnt, wordt het ook hier flink koud. Maar nu is het een paradijsje. Alle huizen zijn even mooi, het landschap is prachtig met de terrassen, wat wil je nog meer? We zijn onderweg naar het Chimi (of Chime) Lhakhang, een boeddhistisch klooster. Gesticht en gebouwd in 1499 door de Drukpa Kagyu lama Ngawang Chogyal, die de 14e abt van het Ralung-klooster. Bij het voorbereiden en zegenen van de site wordt gezegd dat Lama Kunley een demon van Dochu La onderwierp met zijn "magische bliksemschicht van wijsheid" en deze opsloot in een rots op de locatie dicht bij waar de chorten nu staat. Hij stond bekend als de "Gekke Heilige" of "Goddelijke Gek" vanwege zijn onorthodoxe manieren om het boeddhisme te onderwijzen door middel van zang, humor en schandalig gedrag, bizar, schokkend en sexueel getint. Eigenlijk stond hij bekend als een vulgaire dronkaard en womanizer. Hij is ook de heilige die pleitte voor het gebruik van fallussymbolen op muren (zie foto's) en als vliegende gebeeldhouwde houten fallussen op daken van huizen op vier hoeken van de dakrand. In het klooster wordt in een kleine chorten de originele houten fallus die Kunley uit Tibet meebracht bewaard. Deze houten fallus is versierd met een zilveren handvat en wordt gebruikt om mensen te zegenen die het klooster op bedevaart bezoeken, met name vrouwen/stellen die niet zwanger kunnen worden. De traditie in het klooster is om je dan op het hoofd te laten slaan met een houten fallus van 25 cm. Kennelijk werkt het, want er ligt een boek vol foto's en dankbetuigingen aan het klooster door mensen die dan eindelijk 9 maanden na bezoek een lang verwacht kind ter wereld brachten, dat moest ik natuurlijk zien van Kuenzang en de westerse briefjes lezen. Traditioneel zijn symbolen van een stijve penis in Bhutan bedoeld om het kwaad te verdrijven en kwaadaardige roddels. We hebben er heel wat gezien vandaag op huizen en de shops staan er vol mee in alle vormen en kleuren en maten. Natuurlijk kreeg ik nog de nodige mythische verhalen over deze man te horen maar dan ben ik morgen nog niet klaar met schrijven.

Na een lekker lunch vertrekken we naar Punakha Zong. Schitterend gelegen tussen twee rivieren, toen ik daar ooit een plaatje van zag, had ik zoiets van: daar wil ik heen. Het is een hoop geslinger langs wat afgronden en andere ongein en heb wat last van een after-lunch dip. Ik doezel en hoor ineens achter me Kuenzang: "and on the right is the Punakha Dzong". Ik doe mijn ogen open en ben er....

Het is schitterend en immens. De zo mooie ligging heeft ook zo zijn prijs, in de historie, zijn er behoorlijk wat branden geweest en ook plotselinge overstromingen als gevolg van overstromingen van gletsjermeren in de bovenloop van de vallei, komen veel voor in de rivieren Mo Chu en Pho Chu (waartussen de dzong gelegen is) en veroorzaakten in het verleden overstromingen en schade aan de dzong, vooral in 1957, 1960 en 1994. Branden en aardbevingen hebben het probleem ook verder vergroot. In 1996 beschadigden plotselinge overstromingen in de Pho Chu-rivier de grote stoepa en veroorzaakten verschillende doden. Het is onvoorstelbaar hoe mooi deze enorme dzong (deels klooster, deels administratief centrum van Punakha) alweer is hersteld. AL dat houtsnijwerk, AL die beschilderingen....

Als we aankomen zitten er onder een boom twee vrouwen met gekke kleine rieten hoedjes met gevaarlijke scherpe punt, ze komen uit het noorden en hebben kettingen uit Tibet bij zich, nieuw natuurlijk, maar soms mooi. Maar ik wacht nog even morgen bij het festival in Talo en overmorgen hier in de Dzong zullen er veel meer zijn.

We bekijken eerst het administratieve deel waar overmorgen het festival zal starten, als we de tweede binnenplaats oversteken naar de tempel, zijn de monniken net aan het eten, keurig op een witte doek, soort servet. We mogen gewoon binnenlopen, maar ze zitten al in slagorde voor rituelen en chanten. Nog niet iedereen is klaar, maar ze beginnen al, Keunzang vertaalt een beetje voor me. Dan komt er een soort van offerceremonie, waarbij iedere offerande door tromgeroffel, bellen en het prachtige geluid van de lange, lage trompetten wordt begeleid. Alles wordt in goede banen geleid door de discipline master, een soort van ceremoniemeester (met gele flapjesmantel). We vallen weer met onze neus in de boter. Als we naar buitenlopen, de monniken chanten nog wel een uurtje door, hoor ik zweepslagen, huuu? De discipline master en een hoge monnik lopen met zwepen over de grond te slaan. Wat is dat? Nou, vertelt Kuenzang, zij gaan zo meteen ook eten en de heel vloer moet schoon zijn als ze naar binnen gaan. Gelukkig hoef ik Amnesty niet te informeren over ongeoorloofde lijfstraffen. Natuurlijk lopen we nog even naar de langste hangbrug van Bhutan en het was weer een prachtige dag!

We moeten best een eindje rijden naar mijn hotel omdat we kennelijk aan de andere kant van de rivieren moeten zijn. Mijn hotel is gewijzigd omdat er bij het hotel waar ik geboekt was, werkzaamheden in de buurt zijn die herrie veroorzaken. Tsering, de lokale agent, vond dat maar niets en heeft me in een prachtig opgeknapte, heel ruime mooie kamer geboekt in het Spirit House Hotel, als ik de gordijnen op doe kijk ik op, jawel.... de Dzong van Punakha..

Nog wat historie:
De legende vertelt hoe Zowe Palep, de architect, een visioen had in een droom nadat de Zhabdrung hem had bevolen te slapen onder een kleine structuur die een standbeeld van de Boeddha bevatte, bekend als Dzong Chug "kleine dzong". In zijn droom, ingegeven door de paranormale krachten van de Zhabdrung, had hij een duidelijk visioen van een paleis voor Guru Rinpoche. Het visioen werd in het geheugen van de architect gegrift, waardoor hij het plan voor de dzong kon bedenken zonder het visioen op papier te zetten en het te bouwen Op basis hiervan werd in 1637 begonnen met de bouw van de dzong en in 1638 voltooid, op de plaats waar de Dzong Chug had bestaan. Tijdens deze periode werd Ngawang Namgyal (de Zhabdrung/Unifier) de eerste leider van een verenigd Bhutan, na zijn gezamenlijke inspanningen om het land tot één eenheid te verenigen.
Alle koningen zijn en worden hier gekroond en de Punaka Dzong is tot halverwege de jaren 50, de hoofdstad van het land geweest voordat dit Thimphu werd.

Geschreven door Jacquelijne.opreis