Dag 62, Van Santiago de Compostela via Schiphol naar Breda

Heel veel valt er over de dag niet te vertellen. Het is mooi weer. Ik wandel nog wat rond in de stad, vooral op zoek naar wat cadeautjes voor thuis.
Werner en Burkhard hebben dezelfde vlucht. Samen nemen we een taxi naar de luchthaven.
Op tijd landen we op Schiphol, waar Ilona en Hester me opwachten. Fijn om elkaar weer te zien, na zo lange tijd. Met Ilona rijd ik naar huis. Onwennig zit ik achter het stuur.


Tijd voor een terugblik.
Samenvattend heb ik dit jaar bijna 1500 kilometer gelopen, inclusief vorig jaar 2500 kilometer, alles bij elkaar 3,5 miljoen stappen. Dit jaar heb ik alles bij elkaar 29000 meter geklommen. Ik ben nog steeds verbaasd hoe mijn lijf dit allemaal aankan. In die zin heb ik het gevoel dat ik nog eindeloos kan verder lopen. Mijn schoenzolen hebben slijtplekken, vooral op de hakken, maar ook daarmee zou ik nog vele honderden kilometers verder kunnen.
De afgelopen maanden ben ik ruim vier kilogram afgevallen.

Het was een unieke ervaring die ik een ieder die de kans heeft en het aankan, kan aanbevelen. Het is prachtig om op deze manier tot rust te komen. Het leven gaat in slow-motion, het dagritme is simpel en toch is iedere dag een verrassing, net zoals er na iedere bocht een verrassing kan liggen, soms een teleurstelling (‘dacht ik boven aan de top te zijn, ligt er nog een helling voor me omhoog’, ‘shit, een drukke autoweg’), vaak een cadeau (‘bestemming bereikt’, een prachtig uitzicht, een restaurant, waterpunt, een nieuwe ontmoeting, een weerzien, een helpende hand). Het is heerlijk de krachten van de natuur te voelen, in het weer, de ondergrond, het steile klimmen en dalen. Het is van waarde te merken hoe een mens kan leven met niet veel meer dan de inhoud van zijn rugzak.
Het is fantastisch om de verschillen en - soms langzame, soms snelle - veranderingen in cultuur te zien, zoals de enorme hulpvaardigheid van Spanjaarden om op het juiste pad te blijven, in Frankrijk heb ik dat nooit mogen meemaken. Daarentegen zijn in Frankrijk veel meer vrijwilligers actief om pelgrims onderweg van een welkom en goedkoop overnachtingsadres te voorzien. Maar ook de veranderingen in het landschap en in de architectuur van kerken, huizen en schuren, levendigheid van dorpen, is fascinerend.
Ik heb door prachtige landschappen gewandeld. Het klonk door in jullie reacties: In Frankrijk overheerste het platteland, tot aan de Pyreneeën. Daarna was er de prachtige Spaanse kust van de Camino del Norte en het schitterende berglandschap van de Camino Primitivo.

En natuurlijk waren er de ontmoetingen met mensen. Vorig jaar was dat beperkt, kleinschalig, een-op-een, zoals de dagen met Hester en Thijs, met de Nederlandse Nils, met Vlaamse Tine en met de Waalse Soufiane. Dit jaar was dat nog zo in Frankrijk, met Franse Marc, de week met vriend René, met de Nederlandse Bert.
Vanaf het moment dat ik de Spaanse grens overstak was alles ineens anders: daar liep ik voortdurend met anderen. Mijn trouwste maatjes waren Aziz (tot Bilbao) en Lopes (vanaf Oviedo), maar ik heb ook minstens een dag gelopen met Mona Lisa, Sergio, Israël & Marina, Claudia, Maria, Madeline, Tom, Rado, Burkhard, Werner, Francesco, Rebecca en Rory, naast alle mensen die ik al weken meer of minder frequent tegenkom, onderweg of in een albergue. We vormden een echte camino-familie, die elkaar door dik-en-dun steunden.
Hoewel ik op de middelbare school een b-jongen was en niet zo goed in talen, was ik in die familie nu ineens het talenwonder, en regelmatig de spil in de vertaling tussen Engels, Frans, Duits en soms zelfs Spaans.

Velen hebben me van tevoren gewaarschuwd voor het ‘camino-virus’. Dat heb ik vorig jaar niet echt gevoeld. Dit jaar wel, en zeker vanaf de Spaanse grens, vooral veroorzaakt door het sociale aspect.
Ik spreek veel medewandelaars die al een of meer routes gelopen hebben, en ik spreek anderen die na deze eerste keer zeker weten dat ze nog meer camino’s gaan lopen. Ze vragen ook mij: ‘Wanneer ga jij de volgende camino lopen? En welke dan?’ Mijn antwoord is duidelijk: ik weet niet of er een volgende camino komt voor mij. Met wat me is verteld door andere, doorgewinterde caminogangers, ben ik ervan overtuigd dat ik - in ieder geval in Spanje - landschappelijk verreweg de mooiste caminoroute heb gelopen. Mooier kan het niet meer worden. In Frankrijk zou ik misschien nog weleens de route van Le Puy-en-Velay naar Saint-Jean-Pied-de-Port willen lopen, maar er zijn ook nog zoveel andere mooie wandelroutes in Europa en andere mooie uitdagingen in het leven. We zien het wel.
Deze wandeltocht zal me in ieder geval voor altijd bijblijven als een prachtige levenservaring.

Jullie lieve lezers wil ik hartelijk danken voor het lezen en alle lieve en ondersteunende reacties. Ik heb ervan genoten en het heeft me gestimuleerd om de tijd en moeite te nemen voor het schrijven van deze blog, die ik bij deze afsluit.
Tot ziens allemaal!

Geschreven door Frans.de.kruif