Gisteren aangekomen in Sutri, naar onze fietsnormen op een boogscheut van ons einddoel (+/-60 km). Toch houden we hier vandaag eventjes pauze, want de vermoeidheid en hitte begint door te wegen. Dat we hier halt houden heeft ook te maken met het stadje zelf. Sutrium, zoals het in de Romeinse tijd heette, is bijzonder aangenaam en levendig. Het is ook zeer oud, want het heeft Etruskische wortels. Je kunt er nog sporen zien van een necropool uit die tijd. Het bijzondere is dat de lichamen destijds geplaatst werden in sarcofagen, die in grotten en holen werden uitgehakt.
Sutri torent namelijk bovenop een rots van tufsteen, een gesteente van vulkanische oorsprong, dat vrij zacht en dus «makkellijk» te bewerken is, hoewel dat laatste natuurlijk relatief is. In die rotswanden werden dus holen en nissen gehakt, waarin de doden werden bijgezet. Ook de woningen zelf zijn uit dezelfde steen opgebouwd, wat het stadje een homogene aanblik geeft, alsof de huizenblokken op een natuurlijke manier uit het rotsmassief zelf zijn gegroeid.
Maar Sutri heeft nog een andere troef : een heus Romeins amfitheater dat plaats bood aan 7000 personen, en dat volledig uit diezelfde tufsteen is gehakt. Geen opgebouwd theater dus, maar een «uitgespaard» massief. In architectuurtermen noemt men dat «substractieve» architectuur. Indrukwekkend, ook omwille van de energie die in het uithakken moet zijn gestoken.
Een bijzonderheid en mooi voorbeeld van hergebruik in de architectuur, is het rotskerkje van de aartsengel Michael. Oorspronkelijk een Etruskische begraafruimte, in het rotsmassief uitgehakt, later door de Romeinen gebruikt en in de 15de eeuw »omgedoopt» tot een christelijk kerkje. Er zijn prachtige fresco's uit die tijd te zien en omwille van hun kwetsbaarheid, mag je er om het uur, maar 10 min. binnen, onder begeleiding. Werkelijk een schat. En heerlijk fris bovendien : het jaar rond constant 15gr.

Maar ik wou jullie nog over een ervaring van een andere orde vertellen, van enkele dagen geleden...
Radicofane ligt zoals de meeste dorpen hier bovenop een heuveltop. Dat zullen we geweten hebben : een vrij zware klim, die ons eenmaal boven, deed besluiten die middag niet verder te fietsen.
We kloppen gewoontegetrouw aan bij de plaatselijke Ostello en worden er hartelijk ontvangen door 2 paters, waarvan een wat kennis heeft van het frans. We krijgen te drinken, mogen onze fietsen stallen in een berghokje en krijgen te horen dat we vanavond verwacht worden voor het avondmaal, samen met de andere pelgrims, die ondertussen bestoft en bezweet ook binnensijpelen. Onder hen een francaise uit Nantes, die de volledige Via vanuit Canterburry aan het afstappen is! Ze is vertrokken in April. Verder nog een Duitser uit Bremen, een lawaaierige fransman uit het Zuiden en 2 Italiaanse, jonge koppels.
Wat we toen nog niet wisten, is dat er een bijzonder tafereel aan het avondeten zou voorafgaan...
De rest van de middag schrijf ik wat, wandelen we een beetje, doen we een ontdekking van een paradijselijk voedingswinkeltje, met heerlijke proscuito, pecorino (kaas) en panaforte (amandelgebak) en voor het avondeten, gaan we nog iets drinken.
Bij het binnenkomen worden we allen verzocht in een lange rij naast elkaar op stoelen te gaan zitten. De paters trekken zich terug en komen enkele minuten later te voorschijn, elk met een cape om hun schouders, waarop 2 st. Jacobsschelpen prijken en het St. Jacobskruis. Een van de paters draagt een schaal, een kan en een handdoek. Terwijl de ene priester in zijn beste frans een tekst voorleest, waarbij hij eerst vraagt naar ieders voornaam, worden onze voeten een voor een door de andere pater gewassen! De tekst ging er om dat in navolging van het gebaar dat Christus stelde, eenieder welkom wordt geheten! Een ontroerend gebeuren. Iedereen muisstil en onder de indruk. Van eenieder werd een voet overgoten met wat water, afgedebt en tenslotte kreeg je nog een kus van de voetwasser op de gewassen voet. We voelden ons echt opgenomen in een eeuwenoude traditie van gastvrijheid en spiritualiteit....
Daarna met z'n twaalven aan tafel...
Een voorgerecht van penne in tomatensaus en erna een heerlijke groentenlasagne. Rode of witte wijn. De gesprekken komen los in een wirwar van talen : frans, engels, duits en italiaans. Toch geen Babylonische spraakverwarring.
Iedereen gelukkig en vroeg naar bed, want er wachtte ons s'ochtends om 4u45 nog een collectief ontbijt. Opnieuw samen met onze gastpaters. Voor ons vertrek worden we verzocht iets in hun gastenboek te schrijven en hun offerblok met een vrijwillige bijdrage te spijzen.
We worden uitgezwaaid met de mooie woorden : «mocht de zon jullie in het gezicht schijnen, de wind in de rug blazen en God jullie begeleiden tot aan jullie eindbestemming.»
Nooit zijn we zo vlug een berghelling afgereden...!

Geschreven door Niet.alle.wegen.leiden.naar