Natuurlijk de dag gestart met een ontbijtje in ons hotel. Voldoende om het weer even uit te houden. Daarna de spullen pakken en weer aan de wandel. Ons hotel ligt behoorlijk centraal en we besloten vanaf het hotel eens de andere kant de winkelstraat in te lopen om te zien wat we daar aan zouden treffen. Eigenlijk een beetje de gebruikelijke winkels, lokaal maar ook ketens die je bij ons tegen komt. Tot het eind van de straat en aan de andere kant weer terug. Bij een zijstraat zagen we aan het eind een groot, wit gebouw. Kerk of zo? Even kijken dus. We liepen door een typisch Italiaanse woonwijk met ook hier overal kleine terrasjes waar de Milanezen hun espresso drinken. Aan het eind van de straat liepen we tegen een kolossaal gebouw op. Groot zoals je ze eigenlijk alleen in Italië tegen komt. Google liet zien dat er een flink aantal winkels in zaten en dat klopte. Het bleek het Centraal station van Milaan te zijn. Grote zullen, metershoge hallen van enorme omvang. Aan de bovenkant, boven de borden met vertrektijden, waren grote fresco's geschilderd. Een drukke boel natuurlijk een we hebben er best wel even rond gelopen.

Aan de andere kant naar buiten waar een grote appel het plein domineerde. Verder op weg, nu richting de Corso Como, een andere winkelstraat. Onderweg zagen we dreigende onweer wolken en hoorden we gedonder. Maar op drie druppels na dreef de bui langs ons heen en scheen de zon meer en meer. We liepen door een kantoorwijk met grote nieuwe gebouwen waar ook het Bosco Verticale staat. Dit is een nieuw flatgebouw dat het meest groene en duurzame gebouw van Italië is. Het gebouw is aan de buitenkant aan alle kanten beplant, vandaar ook de naam, het lijkt inderdaad op een verticaal bos. Gisteren vanaf het dak van de Dom leek deze wijk best ver weg maar in werkelijkheid valt het dus best wel mee. Een flatje in dit gebouw huren is wel een kostbare zaak, huurprijzen liggen volgens onze gids van gisteren op tienduizenden euro's per maand.

Door een nieuw aangelegd parkje, waar veel werd gewandeld, gefietst en gesport, even gezeten bij een koffietentje voor de noodzakelijke dosis cafeïne. Naast ons een groepje van acht Milanese jonge dames die het geluid van een hele fanfare maakten een dan waren zeer nog maar aan het praten...

Weer verder op weg en de Corso Como was snel gevonden. Een leuke staat met mooie oude gebouwen, winkeltjes en terrasjes en en gezellige drukte. De volgende stop op onze route was de Santa Maria Della Grazie. Een klooster, niet zo heel bijzonder ware het niet dat ene Leonardo hier een bijbelse voorstelling op de muur had geschilderd. Dit laatste avondmaal is misschien wel zijn bekendste werk na de Mona Lisa. De fresco hangt in de eetzaal van het klooster. Omdat het op de muur is geschilderd is dit wel natuurlijk nooit in particulier bezit geweest. Het is nogal fragiel geworden in de loop der tijd. De kleuren zijn vaag geworden en er mogen maximaal 25 mensen in de zaal om door kunstwerk te bekijken. Daar krijgen ze dan een kwartier de tijd voor.
Eigenlijk is het geen fresco omdat Leonardo het niet op nat gips heeft geschilderd maar op een laag tempera. Hierdoor raakte het werk al snel in verval. Door de eeuwen heen zijn er verschillende pogingen gedaan om het te restaureren, de meeste met een tegengesteld effect, het werd er vaak eerder slechter van dan beter. Op een gegeven moment was het al bijna niet meer zichtbaar en werd er een deur gemaakt, dwars door het werk heen. In de tweede wereldoorlog werd het gebouw geraakt door een bom, het is dus eigenlijk een wonder dat er überhaupt nog iets van over is.

Tussen 1978 en 1999 leidde Pinin Brambilla een belangrijk restauratieproject, ondernomen om het fresco permanent te stabiliseren en de schade te herstellen die door vuil, verontreiniging en de mislukte restauraties in de 18e en 19e eeuw waren veroorzaakt. Aangezien het onmogelijk was gebleken om het fresco te verplaatsen is ervoor gekozen om de eetzaal klimatologisch te beheersen. Vervolgens is er een gedetailleerde studie ondernomen om de originele vorm van het fresco te bepalen, gebruikmakend van diverse wetenschappelijke tests (waaronder infraroodonderzoek en microscopische steekproeven). Tevens zijn de originele schetsen onderzocht die worden bewaard in het kasteel van Windsor. Uit deze studie bleek dat sommige delen onherstelbaar waren. Deze delen zijn met aquareltechniek opnieuw geschilderd in een zachtere kleur om aan te geven dat het geen origineel werk was.

Deze hele restauratie heeft 22 jaar geduurd en op 28 mei 1999 kon het fresco weer worden bezocht. Na de onthulling van de restauratiewerkzaamheden werd het bekritiseerd aangezien er grote veranderingen hadden plaatsgevonden in de kleuren en in sommige gezichten.

Helaas konden we niet naar binnen alle tickets voor vandaag waren al verkocht en morgen is het niet open. Dus weer verder gelopen. Een paar minuten later al kwamen we bij het Castello Sforzesco. Een groot fort in een park. De bouw is gestart in de veertiende eeuw, gedeeltelijk verwoest en weer opgebouwd waarna het in de 20e eeuw is gerenoveerd. Het huisvest nu een museum met werken van Michelangelo en Leonardo da Vinci. Het kasteel zelf is vrij toegankelijk en er worden ook concerten gegeven. Ze waren bezig met het opbouwen van de stoelen en podium.

Weer verder Milaan in en onderweg in een andere, gezellige straat een hapje gegeten om daarna richting de scala van Milaan te lopen. Dit theater ligt vlak achter de Dom, dus waren we ook weer terug in het centrum. Van buiten is het geen bijzonder opvallend gebouw, van binnen moet het zeer fraai zijn, helaas gaat het museum wat er bij hoort dinsdag pas weer open en kunnen wij dit dus niet bezichtigen.
Terug gelopen naar de Dom en de bijbehorende winkel galerijen en straten. Daarna vonden we het wel tijd worden om richting het hotel te gaan om wat te relaxen voor we vanavond ergens gaan eten. 16,92 kilometer afgelegd volgens onze intelligente horloges, dus onderweg nog even een verdiend biertje en nu even languit.

Geschreven door Frans-en-plonys.reisblog