Ook na Lyon zette Napoleon zijn zegetocht voort richting Parijs. Als een soort Rattenvanger van Hamelen sloten steeds meer soldaten zich bij hem aan.

Een van Napoleons vroegere vertrouwelingen was de onbesuisde maar dappere Maarschalk Michel Ney. Tot teleurstelling van de Keizer was het juist Ney die optrad als woordvoerder van de officieren die in april 1814 Napoleons aftreden eisten. In 1815 beloofde hij Louis XVIII om Napoleon bij diens mars naar Parijs gevangen te nemen en in een ijzeren kooi mee terug te nemen. Het liep anders, want op 17 maart 1815 liep hij bij Auxerre met zijn complete divisie van 20.000 man over naar zijn oude werkgever. Dit geintje bracht hem trouwens na Waterloo voor het vuurpeloton.

Op 20 maart bereikte Napoleon Parijs. Niet iedereen was blij de “usurpator” terug te zien, maar zijn leger droeg hem op handen. De Franse Koning was inmiddels heimelijk in de nacht richting Brussel gevlucht.
De grote mogendheden hadden ondertussen op het Congres van Wenen Napoleon vogelvrij verklaard: iemand die buiten iedere wettige bescherming stond. Het Verenigd Koninkrijk, Rusland, Oostenrijk en Pruisen beloofden ieder 150.000 soldaten naar Frankrijk te sturen om zo een einde te maken aan Napoleons bewind.

Napoleon deed ondertussen zijn best om iedereen te overtuigen dat hij de vrede in Europa wilde bewaren en binnen Frankrijk beloofde hij de grondwet democratischer aan te passen. De geallieerden zaten niet te wachten op een heringetreden nep-monarch als Napoleon en wezen al zijn verzoeningspogingen af.
Napoleon wilde in de Zuidelijke Nederlanden de daar verzamelde Britten en Pruisen verslaan, voordat ook Oostenrijk en Rusland een leger konden sturen.

In de nacht van 14 juni stak Napoleon met een leger van 120.000 man de grens met de Zuidelijke Nederlanden over om de confrontatie aan te gaan met de verzamelde Pruisische en Brits/Nederlandse troepen. Hij wist eerst de Pruisen bij Ligny te verslaan, maar verzuimde om ze te vernietigen. Dit zou hem tijdens de Slag om Waterloo duur komen te staan.

Ik pik het verhaal hier weer op in het plaatsje Hestrud in Frankrijk, precies op de grens met België. Een vredig Frans grensdorpje op de flank van een heuvel die uitkijkt op de vallei van de Thure. Het ligt halfweg tussen Avesnes en Beaumont en heeft een brug over de rivier die door het dorp loopt. Een plaquette geeft aan dat Napoleon zelf hier op 14 juni 1815 de grens overstak. Het kost even wat moeite om het te vinden, maar dan heb je ook wat. Een argeloze inwoner verzoek ik mij bij de plaquette te portretteren.

Bij het oversteken van de grens op deze plek had de Keizer een kort gesprek met een jongetje dat hem afraadde zijn weg voort te zetten. Op de koperen plaat staat dan ook: “Ici Napoléon fit boire son cheval le 14 juin 1815 un petit garçon du village lui dit n'allez pas par la monsieur “.
Het riviertje is dusdanig smal dat ik het tussen het gras nauwelijks zie lopen, maar wie ben ik om er wat van te vinden als de gemeente wat geld uit Napoleons doorkomst probeert te slaan? Als ze in de Haute-Alpes al vieren dat hij ergens een boterham at of zijn voeten in een koperen ketel waste?

Allez, on y va! Ik wil naar het monument bij Quatre Bras, waar de Nederlandse troepen onder Prins Willem van Oranje aan de vooravond van de slag bij Waterloo Maarschalk Ney wisten op te houden. Het eerste stuk dat TomTom mij voorschotelt gaat over zulke smalle weggetjes, dat het weinig fantasie kost om het Franse leger in die tijd over de karrensporen en zandwegen te zien verplaatsen.

Bij Quatre Bras ligt het monument er wat verschoten bij. Het onkruid tiert welig tussen het grind en op het monument zelf ligt een krans die zijn beste tijd meer dan gehad heeft. Een foto van het monument met Warhorse op de voorgrond moet toch kunnen of is dat oneerbiedig?

De Nederlanders hadden met 8000 man het kruispunt bij Quatre Bras op 16 juni 1815 net op tijd bezet, want om twee uur in de middag openden de Fransen met 18.000 militairen de aanval. Ondanks het numerieke overwicht van de Fransen konden de Nederlanders ze tegenhouden tot Britse versterkingen kwamen helpen om de aanval (van Ney) definitief tot staan te brengen. De Nederlandse legerleiding had goed geanticipeerd op het Franse aanvalsplan. Deze voortvarende aanpak stond in dit geval in schril contrast met de afwachtende houding van de hertog van Wellington, de bevelhebber van de Brits/Nederlandse troepenmacht. Uiteindelijk vielen aan beide zijden ongeveer 5000 dodelijke slachtoffers.

Napoleon zelf schreef later zeer positief over de Nederlandse bijdrage aan de Slag bij Quatre Bras. "Zonder de heldhaftige vastberadenheid van de prins van Oranje, die met enkele manschappen gedurfd heeft om zijn positie bij Quatre Bras in te nemen, had ik het Engelse leger zonder slag of stoot overwonnen." Ik weet niet of dát waar is, maar het logenstraft in ieder geval de Britse geschiedschrijving in die tijd (en nog), waarin alle eer van het verslaan van Napoleon naar Wellington gaat.

Ik kan het niet laten en rijd met Warhorse het slagveld op, dat voor een deel nog in de staat is waarin de slag in 1815 werd uitgevochten. Ik geniet van het gevoel om hier te rijden. Iets wat bij Waterloo uit den boze is, omdat dat een beschermd gebied is.
Terwijl de modder van mijn banden op het asfalt ratelt, wend ik het stuur in de richting van het illustere Waterloo zelf. Voordat ik mijn hoofdkwartier op het midden van deze met bloed doordrenkte grond betrek, neem ik eerst een kijkje in dat van de Meester zelf. Een herberg genaamd “Hoeve Caillou”.

Deze commandopost van Napoleon werd betrokken op 17 juni, de avond voor de slag. Het was bijna donker, er viel heel veel regen. De troepen van Napoleon waren uitgeput en voelden de aanwezigheid van de geallieerden. De Keizer liet halt houden en beval de troepen in bivak te gaan. Zijn staf betrok een verlaten boerderij, de Hoeve Le Caillou, en richtte dat in als hoofdkwartier.

Deze oude hoeve is nu ingericht als museum en belicht in het bijzonder de gebeurtenissen die zich in die bewuste nacht hebben afgespeeld, gesteund op talrijke getuigenissen uit civiele en militaire bronnen. Het was hier dat Napoleon zijn strategie en zijn aanvalsplannen bedacht. Het museum herbergt voornamelijk voorwerpen van het Franse leger, waaronder (ja, ja) een veldbed van Napoleon.

Diep in gedachten rijd ik door naar mijn hotel “le 1815”. Vanuit mijn raam heb ik uitzicht op het slagveld, kijkend vanuit de Engelse opstellingen.

Geschreven door Warhorse