Duitsland, Schnega

Eigenlijk zou de route van vandaag voor een belangrijk gedeelte aan de oostzijde van de Elbe voeren en ik zou hem dan 4 keer oversteken. Één keer via een brug en drie keer met een veerboot, maar vanwege de lage waterstand waren alle veerboten uit de vaart genomen. Dus ik zou aan de westelijke zijde moeten blijven. Jammer, want ik had juist graag gezien hoe men vanuit de DDR naar de overkant keek.

Ondanks dat ik moest afwijken van het oorspronkelijke idee, bleek het een prachtige route met de nodige boeiende bezienswaardigheden. En ik moet zeggen, de dorpen in het Westen lijken qua stijl en bouw erg op die in de voormalige DDR, hoewel ik moet zeggen dat de DDR nog steeds onderhevig is aan enig verval.

Het begin van de herziene route voerde ons langs het Elbe-Seitenkanaal, om meerdere redenen interessant om daar langs te rijden. Ten eerste omdat zich in het kanaal bij Scharnebeck een heuse scheepslift bevindt. Een wonder van techniek, nodig om een hoogte van 38 meter te overwinnen. Complete binnenvaartschepen worden in een enorme bak met water naar boven of naar beneden getakeld. Een andere reden om daar (weer) eens te kijken is dat dit gebied in geval van een aanval door het Warschau-pact door het Nederlandse leger verdedigd moest worden. Het kanaal was daarbij een hindernis, van cruciaal belang voor het Nederlandse operatieplan.

Bij Dömitz staan we even stil bij de spoorbrug uit 1871. In April 1945 werd de brug gebombardeerd door de geallieerden, daarna hersteld en summier in gebruik genomen. Tot in 1947 de Russen de brug weer afbreken en hun deel van de rails als herstelbetaling meenemen naar de Sovjet Unie. De Dömitzer Eisenbahnbrücke werd daardoor het zichtbare symbool voor oorlog en deling.

Vanuit het binnenland dirigeerde TomTom mij langs de Elbe. De rivier die denk ik zo'n 80 kilometer van de Duits-Duitse grens vormde. Even uitrustend op de rug van Warhorse zie ik de Elbe traag aan mij voorbijgaan. Ik bedenk mij dat mensen die in die tijd wanhopig naar het Westen wilden vluchten, dachten dat dit dé plek bij uitstek was om de sprong te wagen. Hetzij zwemmende, hetzij met een bootje. Er zijn er zelfs die een onderzeeboot hebben gebouwd om de rivier af te varen. Er zijn er die het hebben gehaald, maar velen hebben het niet overleefd.

Zoals Hans-Georg Lemme. Hij dook op 19 augustus 1974, kort na 21.00 uur, in de Elbe bij Cumlosen en zwom met de stroom mee naar het noorden. Een paar honderd meter verderop zou hij aan de andere oever naar West-Duitsland kunnen ontsnappen. Helaas werd hij gesnapt door een Oost-Duitse “Grenzsicherungsboot”. Terwijl de bootbemanning Lemme probeerde tegen te houden werd hij vanaf de oever ook nog door "Grenzer” beschoten. Na een achtervolging van zo’n 35 minuten waren ze de inmiddels uitgeputte Lemme kwijt. In de ochtend van 6 september 1974 vonden leden van de grenstroepen het levenloze lichaam van Hans-Georg Lemme tegenover het plaatsje Schnackenburg. Of hij is verdronken, doodgeschoten of door de schroef van de patrouilleboot werd verminkt is nooit duidelijk geworden.

Een dergelijke patrouilleboot staat nog op de wal bij het Grenzlandmuseum in Schnackenburg. De grenstroepen van de DDR beschikten in totaal over 77 stuks van deze Grenzsicherungsboote (GSB 075) speciaal voor patrouillediensten op de binnenwateren van zowel de Elbe, de Schaalsee en op de rivier de Spree in Berlijn. De bemanning bestond uit 3 personen en de maximale snelheid van het iets meer dan 7 meter lange bootje was 45 km per uur.
In het kleine museum zelf staat nog van alles dat aan de voormalige grens herinnert, de bekende Trabbi met bemanning, een Kradmelder op een MZ motorfiets, en verder nog meerdere etalagepoppen in diverse uniformen met wapens.
Ik leerde in het museum dat in de periode van "de Deling" alleen aan de grenzen tussen Hitzacker - Schnackenburg - Salzwedel 25 mensen omkwamen bij hun poging om te vluchten.

Ik heb geen tijd meer om al te lang in het museum rond te blijven hangen. In Salzwedel rijd ik nog langs een oude "Russenkaserne", nu nota bene "Platz des Friedens" genoemd. Ook zoek ik in het centrum van de stad het geboortehuis van Jenny Marx op. De vrouw van Karl Marx die met Friedrich Engels aan de wortel van het Communisme heeft gestaan.

Via Salzwedel rijd ik bij Bergen a.d. Dumme de grens weer over en trek mij met Warhorse terug in een boerderij annex B&B pal aan de grens bij het plaatsje Schnega. Vlakbij of misschien wel ín het operatiegebied van 43 Tankbataljon, de eenheid waar ik mijn loopbaan als jong officier ooit begon.

Oliepeil in orde, banden op druk en de tank is opgetopt. We zijn klaar voor wat morgen ons zal brengen.

Geschreven door Warhorse

30 aug 2022"An Iron curtain has descended across the European continent." (Winston Churchill)

1 sep 2022*En de boer, hij ploegde voort...* (J.F.M. Werumus Buning, Nederlandse dichter.)

Al 19 reacties bij dit reisverslag

Auke, weer een prachtig avontuur. Dank voor het delen. Schnega klinkt me heel bekend in de oren. Opplan Cesk 43 Tkbat herinner ik mij.
Jan Willem 2022-08-31 21:36:55

👌🏼💪🏻👍🏻👍🏻
Fred 2022-08-31 21:47:27

Mooi hoe je soepel omgaat met tegenslag en via alternatieve paden je route vervolgt. Wij volgen jou.
Gertrud 2022-08-31 22:12:43

Mooie rit! En zeer goed voorbereid, hebben ook de overnachtingen geregeld van te voren?
Michiel 2022-08-31 22:48:57

Mooi verhaal weer. Dank voor de geschiedenisles 👌
Klaarke 2022-08-31 23:15:00

Wauw, wat een verhaal weer. Het in en intrieste van het verscheuren van een volk, ongeacht het verleden van dit volk. weer mooi verwoord, Auke!
Arjan Borgstein 2022-08-31 23:39:39

Hè hè, ik ben eindelijk bij.... Je zit geloof ik net zo lekker op je praatstoel als op warhorse... En ik zit lekker in jouw verhaal. Verheug me nu al op morgen!!
Wilma 2022-08-31 23:49:36

Wat een prachtig verslag, Auke! We delen deze passie voor de DDR; ik geniet van je sprekende verhaal. Heb je ook plannen om Grenzmuseum Schliffersgrund in Asbach-Sickenberg met een bezoek te vereren? Ik zit daar 34km vandaan tot vrijdagmiddag 12:00. Samen lunchen? Alternatief zou zijn as. zondag dineren daar in de buurt. Just in case, maar ik wil uiteraard niet je programma in de war gooien...:-)
Jan Dirk Geertsema 2022-09-01 06:17:49

Ik realiseer me nu dat Schnega maar 230km weg is; we kunnen ook vanavond dineren, mocht het je passen. Ik ben in Hann. Münden, een historisch stadje 34km bij Schliffersgrund vandaan. Kijk maar even of het in je schema past. Anders zie ik je wanneer je terug bent :-)
Jan Dirk Geertsema 2022-09-01 06:29:03

Warhorse houdt zich weer prima! Gut bürgerliche küche unterwegs?
Natasja 2022-09-01 07:26:37

Vandaag rijd ik door naar de Harz. Een hutje op een camping aan de voet van de Brockenberg. Ik probeer m'n overnachtingen altijd 1 à 2 dagen van te voren te regelen, maar in verband met de naweeën van het vakantieseizoen had ik alvast wat gereserveerd. Dat is nu afgelopen. Ik ben 's avonds over het algemeen nog een uurtje of drie bezig met het schrijven van het verslag, maar ik zie en mijmer onderweg zo veel 😆, dat ik lang niet alles plaats. @Jan Dirk: ik app je even.
Warhorse 2022-09-01 07:29:37

Fatsoenlijk eten schiet er wel een beetje bij in Natasja. Ik heb voor het ontbijt pakjes havermout bij me. Ik lunch schielijk met een broodje onderweg en voor s avonds heb ik ook wat gevriesdroogd "adventurevoedsel" bij me. Als ik de tijd heb koop ik eventueel een blik bij de supermarkt. Uit eten gaan in mijn eentje vind ik niet gezellig en eigenlijk, heb ik er ook geen tijd voor.
Warhorse 2022-09-01 07:45:15

Lekker strak schema! Als het maar niet het genieten en “laten indalen” beïnvloed….. lees weer lekker elke ochtend een gedeelte uit een jongensboek. Leuk! Greetz en tot morgen
Paul 2022-09-01 07:58:03

Erg mooie rit, Auke.
Hans (WP 7-5) 2022-09-01 08:31:59

Steeds weer een feest om je avonturen te lezen Auke! En mooie geschiedenislessen, heel interessant! Gute Fahrt!
Marcel Hoving 2022-09-01 09:00:44

Net ingehaakt om je te volgen. We zagen echtgenote diverse keren alleen op pad voor de wandeling. Tsjonge, wat een gave reis en je schrijfsels zijn bijzonder prettig te lezen. Het geeft een mooie inkijk in wat je meemaakt, voorbereid hebt en weet. Niet te strak aan de planning houden, lijkt me (Buuf). Spontane ontmoetingen zijn goed voor een mens. Geen ijzeren discipline nodig op zo’n bijzondere tocht. Zorg goed voor Warhorse en jezelf!
Buuf Y en Buur S 2022-09-01 13:41:09

Mooie dag en een even mooie (onvoorziene) route weer Auke. Het weer is ook nog fantastisch voor een tocht als deze. Neem vooral de tijd om 's avonds met een glaasje de dag te laten indalen...... Tot morgen
Willem 2022-09-01 13:54:12

Het Elbe-Seitekanal! Nog mooie herinneringen aan met JJ Alers als EC en Hans O. als Eowi. Commandantenmars vanaf Wendisch Evern en het gebruik maken van de manshoge rioolbuizen onder het kanaal door! Hoe gaaf was dat! Heerlijk om mee te lezen Auke, met je stalen kompaan ‘warhorse’. Ik wens je nog vele veilige kilometers toe!
Laurens Reinders 2022-09-04 12:23:32