In alle vroegte op zaterdagmorgen rijd ik Dresden weer binnen. Ik moet er nog één keer doorheen om op de route van vandaag te komen. Ik hoop dat dit het laatste grote agglomeraat is waar ik deze motortocht doorheen moet. Overal in Oost-Duitsland liggen straten en wegen open en ik word er bijna moedeloos van om iedere keer van mijn geplande route af te moeten om op een doel te komen. Vanochtend is het nog een standje erger: aanbeland in het centrum word ik van links naar rechts rondgedirigeerd, maar ik kom de stad niet meer uit. Ik verlies na driekwartier rondrijden de mij zo kenmerkende zelfbeheersing 🙄, en spreek mijn ongenoegen in gedachten uit tegen de hogere machten. Bij een zoveelste wegomlegging beginnen mensen mij zonderling aan te kijken en ik begrijp dat ik ongemerkt van fase "in gedachten" naar fase "luidkeels" ben over gegaan.
De ook op mijn stuur geklonken Smartphone met Google maps biedt uitkomst en leidt mij uiteindelijk de stad uit.

"Ab nach Bautzen".
Bautzen ziet er vanuit de verte uit zoals de naam klinkt: schilderachtig. Dit lieflijke stadje heeft echter ook een donkere kant, want het herbergt de meest beruchte gevangenis uit de geschiedenis van de DDR. "Bautzen" werd het symbool voor justitiële willekeur, vervolging, onderdrukking en onmenselijkheid. "Ab nach Bautzen" kreeg de sinistere betekenis van plotselinge arrestatie en een ellendig verblijf in de beruchtste gevangenis van wat de Deutsche Demokratische Republik heette.

De Stasi Gefängnis Bautzen ofwel "Stasi-Knast Bautzen" voor intimi, was vanaf 1956 tot 1989 een van de zwaarst beveiligde gevangenisen van het Ministerie voor Staatsveiligheid (MfS). Vergelijkbaar met de EBI Vught bij ons, maar dan voor de meest lastige politieke tegenstanders van het DDR regime, staatscriminelen, West-Duitsers, buitenlanders en voormalige MfS-medewerkers en SED-functionarissen die een "misdrijf" hadden gepleegd of in ongenade waren gevallen bij de partij.
Er gold een zeer zwaar regime en de gevangenen werden stelselmatig, vooral psychisch mishandeld door de bewakers. Pesterijen waren aan de orde van de dag: intrekken van privileges, eenzame opsluiting, inhouding van het toch al karige gevangenisloon, ontzeggen van bezoek en al wat dies meer zij. Hoewel dit een overtreding van de DDR-gevangeniswet was, werden ze hiervoor nooit vervolgd. Ook de aparte Isolatieafdeling waar sommige gevangenen zaten opgesloten, was overigens tegen deze DDR wetgeving.

Bautzen is te bezoeken en ik tref het: ik kan me aansluiten bij een rondleiding. Als ik de poort binnenloop, zie ik in de dienstgarage twee vrachtwagens voor gevangenenvervoer, een Barkas en een wat grotere IFA. In de vrachtruimte zijn meerdere cellen gebouwd met precies voldoende ruimte om zittend te worden vervoerd. Wie in zo'n vrachtwagen terechtkwam, zou voor lange tijd de vrijheid niet meer terugkrijgen.

De gevangenis zelf met zijn cellen van 2 bij 2,5 meter, de dikke deuren met kijkgaten, de stalen trappen en overal tralies zijn precies datgene wat je je in je ergste nachtmerries maar kan voorstellen.
De verhalen van de gids maken de rondleiding nog indrukwekkender. We komen een oud-gevangene tegen die hier al rondloopt, vooruitlopend op een "Zeitzeugenkonferenz", het zogenaamde "Bautzen-forum", de volgende dag. Als ze vraagt hoe hij zich zo rondlopende voelt, schiet hij vol en loopt door.

Met dichtgeknepen keel loop ik het complex uit. Ik weet dat ik nog wat tijd op de motor nodig heb om m'n kop weer leeg te laten waaien om positief op mijn volgende bestemming aan te komen.

Het valt mij op dat het in het gebied waar ik gisteren en vandaag rondrijd een stuk groener is dan verder naar het noorden. Het is hier kennelijk nog niet zo droog en ook de "Buchdrucker", die Fijnsparren liefhebbende kever, heeft hier nog niet huisgehouden. Al mijmerend rijd ik Tsjechië binnen. Ik maak gebruik van de gelegenheid om ergens op een idyllisch plekje in het woud mijn meegebrachte boterhammetjes te nuttigen. Als ik na een kwartier Warhorse met een stroomstoot van de startknop tot leven wek, ontstaat heel kort een dikke zwarte rookwolk bij de uitlaat. Ik denk dat hij nog even wilde blijven. Geen tijd, want ik wil nog naar het Drielandenpunt van Duitsland Polen en Tsjechië bij Zittau. Aangekomen bij het drielandenpunt mag ik Warhorse weer achterlaten en nog 10 minuten doorlopen naar de plek waar het allemaal om te doen is. Het begint een gewoonte te worden.
Veel is er natuurlijk niet te zien, behalve een paar vlaggen: uiteraard de Duitse, Poolse en de Tsjechische vlag, opvallend is de Europese vlag op Tsjechisch grondgebied, terwijl dit land nog geen lid is volgens mij. En als je écht op het drielandenpunt wilt staan moet je middenin de grensrivier "de Neisse" gaan staan. Hoewel het water laag staat, gaat me dat net even te ver.

Ik raak nog even aan de praat met Renate. Zij woont in de buurt maar komt eigenlijk uit Oost-Pruisen. Dat is nu Rusland zegt ze. Na de oorlog werd ze in 1948 als negen jarig meisje samen met moeder, broers en zusjes (haar vader was gesneuveld aan het Oostfront) door de Russen in een veewagon geperst en in Zuid-Oost Duitsland over de grens gedonderd. Of ze daar bitter over is? Nee, ze hebben hun leven hier opnieuw opgebouwd en zijn allemaal goed terecht gekomen. Ook haar kinderen doen het goed. Niet achteromkijken naar wat is geweest, maar met energie vooruit naar de toekomst. En zo is het.

In Zittau eindigt mijn route langs de zuidelijke grens van de DDR, vanaf hier is het "Up North!".

Geschreven door Warhorse