Groningen Weeft – De laatste lussen van Het Hogeland
De dag begint met een bijzonder toeval — of was het synchroniciteit? Terwijl wij onze tocht vervolgen, kruisen we het pad van een andere pelgrimstocht: Circle4Change. Twee bewegingen, twee wegen, maar één gedeelde intentie: zorg voor de Aarde en voor elkaar. De geactiveerde cirkel voelt als een magneet, een krachtveld waaruit nieuwe initiatieven opborrelen. "Hoe zijn we ooit vergeten voor de Aarde te zorgen?" wordt ons gevraagd. Het antwoord ligt niet in schuld, maar in keuze. Het kan anders, en samen kunnen we het anders doen.
📺 Bekijk de video: https://youtu.be/XoJ-F4bb2jU

Niet veel later stappen we Eenrum binnen, waar burgerkracht opnieuw zichtbaar wordt. Dankzij een lokaal initiatief is Bulthuis Eenrum sinds 2023 in handen van het dorp zelf. Een krachtige daad van collectief eigenaarschap — waarin gemeenschap geen woord is, maar een werkwoord.
📺 Tjalda legt uit: https://youtu.be/kZiS0H-Jzx4

Lopen.
We lopen door de ‘Groninger Graanrepubliek’ – zie foto. Denkend aan Nij Begun is de vraag: gaan burgers en gemeenschappen ook een graantje meepikken, of gaan we in overleg het met elkaar delen?
Onderweg ontmoeten we ook Pieterpad-pelgrims: een vader met zijn zoon en schoonzoon, net begonnen aan hun tocht – zie foto.

We wandelen door naar Woonerf De Kleine Plantage, waar het idee van samenleven letterlijk is ingebed in de grond. Negen eigentijdse woningen, elk met een privéplek, maar ook met gedeelde verantwoordelijkheid voor tuin en omgeving. Van jonge gezinnen tot tachtigplussers: hier zorgen de bewoners sámen voor het landschap. Acht huizen zijn inmiddels bewoond; het negende wordt dit jaar gebouwd. Het erf ademt aandacht — voor nabuurschap, voor de aarde, en voor elkaar.
📺 Mandeligheid, Eric vertelt: https://youtu.be/buPO8UJJRq8

De dag eindigt op een plek die alles samenvat: Wongema in Hornhuizen. Ooit ontstaan uit dorpsbetrokkenheid en lokale financiering, nu een bruisende ontmoetingsplek voor zowel het dorp als gasten van verder weg. We worden hartelijk ontvangen. De geur van eten vult de ruimte. Aan tafel sluiten we onze Krui-tocht door Het Hogeland af — met gesprekken, herinneringen en nieuwe ideeën.
📺 Paulien en Clary vertellen over het Pluk Ommetje rondom Hornhuizen: https://youtu.be/HtYAco25ePY

Wat begon als een tocht met een kruiwagen, eindigt in een kring van verbondenheid. Van dorp tot erf, van tuin tot tafel, van pelgrim tot pelgrim. De Aarde beweegt onder onze voeten, maar wij bewegen mee — met zachtheid, met kracht, en met elkaar.

Recht opnieuw geweven?
Tijdens het wandelen ontstond het idee om ons wet- en rechtssysteem te renoveren.
In het verleden kende men hier het Keltisch-Germaanse recht. Kunnen we de innovatieve ideeën daaruit weer tot leven brengen?

🌿 Wat is Keltisch-Germaans recht?
Het is een verzamelterm voor het gewoonterecht van de Keltische (zoals Galliërs, Ieren en Schotten) en Germaanse (zoals Friezen, Saksen, Franken) volken, van vóór de opkomst van het Romeinse en later canonieke recht.

⚖️ Kenmerken van dit recht waren:

Mondeling overgeleverd gewoonterecht
Regels werden niet opgeschreven, maar van generatie op generatie doorgegeven. Recht was ingebed in verhalen, symbolen, rituelen en liederen.

Gemeenschapsgericht
Grond en bezit waren vaak collectief beheerd (denk aan meenten of markegronden). De gemeenschap had de hoogste autoriteit; individuele rechten waren ondergeschikt aan het algemeen belang.

Wederkerigheid & eerherstel
Rechtspraak draaide om het herstellen van relaties en balans, niet om straf. Denk aan wergeld: een geldelijke vergoeding bij dood of schade, om bloedwraak te voorkomen.

Rechtspraak door vrije mannen (of druïden / wijze vrouwen)
Er waren volksvergaderingen of tings waar geschillen werden beslecht. Rechters waren vaak oudsten of wijze mannen en vrouwen, geen beroepsrechters.

📜 Voorbeelden van rechtsvormen:

• Tingrecht (Germaans): volksvergadering waarin vrije mannen recht spraken. Zie ook het huidige woord “thing” in Scandinavië.
• Brehon law (Iers-Keltisch): een oud-Iers rechtssysteem waarin land collectief werd beheerd en geschillen door bemiddeling werden opgelost.
• Salische Wet (Franken): één van de eerste pogingen om dit orale recht op schrift te stellen, onder koning Clovis (5e eeuw).

Zouden we dit Keltisch-Germaanse recht opnieuw kunnen omarmen? Omdat het gemeenschapsvorming en saamhorigheid centraal stelt?
In onderstaande begrippen zie je elementen ervan terug, en ze winnen opnieuw aan kracht:

• Commons-beheer: gemeenschappelijk gebruik van grond of hulpbronnen
• Restorative justice: focus op herstel in plaats van straf
• Beklemrecht in een nieuw jasje via Stichting Grond van Bestaan
• Mandeligheid: om gemeenschaps- en privégebruik te verenigen
• Burgercollectieven en Community Land Trusts
• Erfgoed van het land als iets wat we beheren, niet bezitten

Geschreven door Henry.kruier