De wekker gaat om 4.45u. Allemachies dat is vroeg! Om 5.15u worden we verwacht in de bar om te verzamelen voor de stokstaartjes excursie. Dit wordt onze eerste georganiseerde excursie. We zijn met 8 mensen en gids Robbert. Het is zo’n typische safari auto die open is aan de zijkant. Gelukkig liggen er gevoerde poncho’s in de auto, want ondanks de trui en jas die ik aan heb, is het nog behoorlijk fris. ’s Nachts daalt de temperatuur tot een graad of 10-12. Na een stuk over de weg, hobbelen we nog zo’n anderhalf uur tussen het struikgewas door. Onderweg zien we langzaam de zon opkomen en wordt het terrein ook opener. We zien allerlei vogels en een paar struisvogels in de verte. We stoppen even bij een enorme Baobab, die de naam Green’s baobab heeft gekregen. Als er behoefte aan is, stopt de gids en wacht totdat iedereen klaar is met fotograferen.
Als we bij de plek van de stokstaartjes aankomen, is er nog geen een te zien. Gelukkig, want het doel is om ze ook naar buiten te zien komen. Er staat een jonge vent op ons te wachten, hij staat te kleumen in een korte broek. Het blijkt dat het zijn taak is om bij de stokstaartjes te wonen zodat ze leren dat mensen geen gevaar vormen. De beestjes worden niet gevoerd of geaaid zodat ze hun natuurlijke gedrag blijven vertonen. In de tijd dat we wachten op de stokstaartjes zien we aan de horizon koeien en zebra’s. Honderden zebra’s, achter elkaar lopend. Het blijkt dat de grote trek bezig is van zebra’s vanuit de Okavanga Delta naar de Makgadikgadi Pans om hier hun jongen geboren te laten worden. We zien jonge veulens maar ook hoogzwangere vrouwtjes. Na de regentijd is hier veel voedzaam gras. Als de jongen oud genoeg zijn, gaan ze weer terug. Het is achter de migratie in de Serengetti, de 2e grootste migratie van Afrika. Het gaat om circa 30.000 zebra’s elk jaar. Minder bekend, maar net zo spectaculair en doordat het relatief onbekend is, is het voor ons een extra cadeau’tje. Later gaan we ze van dichterbij bekijken, maar nu eerst naar de stokstaartjes!
Als het 1e stokstaartje zijn kopje boven de grond uitsteekt, zijn de oh’s en ah’s niet van de lucht, vooral bij de dames. Eén voor één komen ze naar buiten, meteen alert om zich heen kijkend. De gids heeft een paar poncho’s op de grond gelegd over de prikkerige accacia’s heen zodat we met ons hoofd vlak bij de holletjes kunnen liggen. Ik mag als eerste gaan liggen. Een mannetje komt vlakbij me op zijn achterpoten staan. Ik kan hem goed bekijken. Voor zo’n klein beestje heeft hij best wel flinke hoektanden. Ze hebben ook jonkies. Je hoort de dieren continu geluidjes naar elkaar toe maken, met name de jonkies en hun ouders.
Robbert vertelt over de stokstaartjes. Ze leven in groepen met maximaal circa 50 stokstaartjes. Er is een dominant vrouwtje en dominant mannetje en zij bepalen of er kleintjes komen. Als een ander vrouwtje toch per ongeluk kleintjes krijgt, dan worden ze doodgebeten! Bizar. Een stokstaartje kan tussen de 8 en 12 jaar oud worden. Na 2,5 maand drachtigheid bestaat een nestje meestal tussen de 2 en 6 katjes. We hebben inderdaad circa 6 kleintjes gezien.
De kleintjes maken veel geluid. De moeders steken hun spitse neus in de grond en graven de larven van insecten op. Ze kunnen de larven tot wel 45 cm diep in de grond ruiken. We zien dat een moedermeerkat een grote larve uit de grond haalt. Het kleintje heeft in eerste instantie de grootste moeite om een begin te krijgen aan het 3 cm grote ding, maar als de kop er letterlijk af is, gaat ie achter de gang naar binnen. We volgen de stokstaartjes wanneer ze zich verder van het nest af verplaatsen om te fourageren. Vanuit de lucht worden we luid kwetterend gevolgd door vogels die waarschijnlijk hun nest hier ergens op de grond hebben.
Na een uur (we raken niet uitgekeken) gaan we verder en rijden naar de enorme hoeveelheid zebra’s. De zebra’s staan tussen de koeien. We vragen aan Robbert of er hier ook leeuwen zitten. Jawel zegt hij en ze eten ook zebra’s of koeien. Aasgieren volgen leeuwen, dus als je één of meerder aasgieren in de lucht ziet, dan weet je dat daar ook leeuwen zijn. Goed te weten ;)De koeien zijn van boeren en de zebra’s zijn wild. De zebra’s zoeken de koeien op omdat koeien minder snel zijn dan zebra’s. Dus als een leeuw een prooi zoekt, dan is een koe het haasje en gaat de zebra vrijuit. Be smart, be a zebra! De overheid beschermt de leeuwen door de boeren te compenseren als er een koe wordt opgegeten.
We rijden door tot de zoutvlakten. Ze zijn kaal en rijken zo ver je kunt kijken.
De gids vertelt verder: de zoutvlakten (Makgadikgadi) zijn 40.000 m2 groot, even groot als Nederland… De zoutvlakten zijn ontstaan doordat miljoenen jaren geleden de zee is opgedroogd en ze kennen drie ‘pans’ (waterpoelen). In de regentijd lopen de Pans helemaal vol met water. Het zout zit nog steeds in de bodem. Als we even door het half natte deel lopen, voelen we meteen waarom ons is afgeraden om hier doorheen te rijden als het nog nat is. Het is plakkerig en glibberig, erger dan Limburgse klei. Vroeger was dit gebied verbonden met de Okavanga Delta, wat noord-westelijk ligt ten opzichte van de zoutvlakten. In de Okavanga Delta zijn drie rivieren die doorstroomden tot de zoutvlakten. Maar door de opdroging, zijn er twee gebieden ontstaan: de Okavanga Delta en de Makgadikgadi Pans.
Botswana is een land zonder zee en er grenzen 9 landen aan Botswana. De Kalahari beslaat 80% van Botswana. In slechts 20% van Botswana is de grond vruchtbaar, van Noord-Oost rechts naar Zuid-Oost. Zo’n 50 km van de Makgadikgadi is de eerste diamantenmijn ontstaan. Hierdoor kreeg Botswana een enorme economische impuls en is ze inmiddels het rijkste land in Afrika. Er zijn op dit moment 3 diamantenmijnen. Veel lokale mensen werken in Zuid-Afrika in de mijnen, maar komen terug. Het toerisme begint te ontwikkelen, maar de overheid houdt dit beperkt. De opbrengst van de diamanten is door de inflatie enorm afgenomen. In plaats van méér productie, heeft de overheid gekozen voor het halveren van de productie. En deze tactiek passen ze ook toe bij toerisme. Het aangebodene wordt hierdoor meer waard.
Robbert vertelt wat meer over Botswana. Botswana is van oorsprong Brits en sinds 1966 pas onafhankelijk. Daar is toendertijd bewust voor gekozen omdat ze niet door Zuid-Afrika ingenomen wilden worden. De eerste (zwarte) president na de onafhankelijkheid (1966) heeft in Engeland zijn blanke vrouw ontmoet en wilde haar trouwen. Dat was voor beide families flink schakelen en het heeft een tijd geduurd voor dit mocht. Maar de liefde overwon. De zebra is verkozen tot het nationaal dier voor Botswana, omdat ze zwart/wit gestreept is. Zwart en wit zijn gelijk, dat is de boodschap. Wat een mooie boodschap. Hier kunnen veel andere landen nog van leren.
We rijden weer verder en zien struisvogels, jakhalzen, kraanvogels en een grondeekhoorn. Robbert laat ons een oud struisvogelei zien dat hij ergens weet te liggen in een verlaten nest. Wat een joekel zeg!
Rond 12.00u zijn weer terug op de camping en na de lunch pakken we in en gaan op weg naar Elephant sands waar we de komende 2 nachten zullen blijven. De route loopt volledig over het asfalt en Koen moet weer regelmatig uitwijken naar de andere weghelft omdat er te veel gaten zijn of omdat ze te groot zijn. We proberen in Gweta te tanken, maar het tankstation ziet er uit alsof het nooit in gebruik is genomen. Laat staan dat we ergens kunnen pinnen. Door naar Nata dus. Op de plaats waar op de kaart te zien is dat daar het natste deel is van de Pans links en rechts van de weg, is de weg volledig overstroomd. Oeps, slik. Van de verhuur mogen we geen rivier doorwading maken ivm risico op waterschade…. Technisch gezien is het geen rivierdoorwading maar voor de rest… maar omdraaien is geen optie. Pim gaat als eerste. De eerste paar meter lijken het diepst. Auto in 4x4 stand en er kalmpjes op gepaste afstand achteraan. (later, als de gids er bij komt op 1 mei, zal blijken dat er een lock-out zit op de wielen voor de 4x4 en dat we al die tijd alles, dus ook dit, in tweewiel achteraandrijving hebben gedaan…..). Het is spannend of er geen onverwachte dikke stenen of diepe gaten onder water zijn. Aan het begin kunnen we niet zien waar het precies eindigt. Het zal zeker 1 a 2 km lang zijn geweest. Halverwege komt ons een takelwagen tegen met een personenauto achterop. Hij gaat geen cm aan de kant, dus we moeten wel links het zanderige deel in rijden. Je voelt meteen dat de auto niet meer netjes rechtuit rijdt. Rustig blijven rijden en hopen dat we niet stil komen te staan. Het gaat gelukkig goed en aan het einde rijden we er zonder problemen uit. Dan pas dringt het tot mij door waar die sleepauto’s voor zijn. Niet voor mensen die vast komen te zetten, maar als een veerdienst voor niet-4x4 auto’s! Dit kan alleen in Afrika. Wat dat betreft zijn wij eigenlijk helemaal niks gewend.
Als we Nata binnenrijden zien we meteen een supermarkt (Choppies!) en 3(!) tankstations. De olifanten van Elephant sands zijn duidelijk goed voor de commercie. Bij het tankstation komt er weer iemand kettingen en koperen armbanden verkopen. Pim koopt een armband. Ongevraagd wordt je voorruit gewassen in de hoop op fooi. We doen boodschappen deel 3 na het gesprokkel in Rakops en Mopipi. Sinds Maun hebben we nog 1 keer ergens brood kunnen kopen, maar zuivel of verse groenten nergens. Bij de Choppies kunnen we flink inslaan.
Op een gegeven moment zien we langs de weg steeds waarschuwingsbordjes voor olifanten. Even stoppen en een foto maken uiteraard. Exact 2 minuten later zien we 3 olifanten links van ons lopen. En vlakbij de ingang van de camping Elephant sands loopt een grote olifant in het open terrein precies voor het bord langs: “Elephant sands, where elephants rule”……Ze steekt op haar gemakkie over en aan weerszijden van de weg moeten auto’s stoppen. Geweldig!
De komende 2 nachten hebben Pim en Ingrid een huisje. Dat zou eigenlijk maar voor 1 nacht zijn, maar door een foutje hebben ze nu 2 nachten voor de prijs van één. Op de camping is het ontzettend druk en iedereen staat al op de mooiste plekken. Na toch alle dagen alleen te hebben gestaan valt dit tegen. We worden een beetje dwars van die drukte en luxe om ons heen (je gaat een restaurant en receptie bij de camping luxe vinden…..). Naast de huisjes is genoeg plek op het gras om de auto neer te zetten en gelukkig vind men dat geen probleem. He lekker rustig en Koen en ik lekker in de daktent. We profiteren wel lekker mee van de badkamer en de lekkere zachte, schone, echte handdoeken. We zien zowaar een gekko in het huisje zitten. De camping en de huisjes liggen in een cirkel rond een waterplas. Deze wordt in de droge tijd steeds bijgevuld met water zodat beesten en met name de olifanten hier komen drinken. Door hier te overnachten, gaat een deel van de opbrengst naar de inkoop van water. Ik verwacht eigenlijk geen olifanten op de camping te zien. Zo veel mensen en er is nog overal genoeg drinkwater te vinden buiten de camping. We informeren naar excursies voor morgen. De bushwalk klinkt leuk, maar gaat niet door omdat het gras te hoog staat en je dus geen overzicht hebt op aanwezigheid van leeuwen en luipaarden (slik, die zouden dus ook zomaar over de camping kunnen lopen en vanaf de huisjes is het toiletgebouw best ver weg. Er wordt ook aangeraden om begeleiding te vragen als je gaat lopen naar het restaurant…… Dat wordt weer potje vannacht). Aangezien andere excursies behoorlijk aan de prijs zijn (lang leve toeristische gebieden!), besluiten we om morgen een self-drive te doen en regelen een kaartje bij de receptie. In het kleine souvenir winkeltje naast de receptie staat op een plank helemaal bovenop in een hoek een houten giraffe die ik meteen mooi vindt. Hij is helemaal stoffig en zit onder de spinnenrag en het prijskaartje is amper nog leesbaar. Voor 120 Pula is hij van mij.
’s Avonds eten we mee van het buffet van het camping restaurant omdat we niet mogen koken in of bij de lodges. We eten heerlijk Botswaans rundvlees, zoete aardappel en groenten. Heerlijk na al die dagen blikvoer (diverse varianten ‘tjappie’). D eigenaar komt ook nog even aan tafel. We vragen hem of we die waarschuwingen over na zonsondergang over de camping nou echt zo nodig is. Hij vertelt dat zijn 2 katten die hij had om ratten te vangen door een luipaard zijn opgevreten…. Nog niet lang daarna zien we een rat over de balken de open keuken in schieten…. Vanavond liggen we laat in bed, 22.00u . Op een gegeven ogenblik hoor ik hard geritsel buiten alsof iemand heel fanatiek met van die krakerige plastic zakken bezig is. Geïrriteerd kijk ik door het gaas naar buiten. Ik ben stomverbaasd. Op een paar meter afstand, aan de overkant van het pad langs de huisjes tegenover onze auto is een olifant van de struiken aan het eten. Hij loopt via het pad voorlangs het huisje van Pim en Ingrid en verdwijnt om de hoek uit beeld. Wauw!

Geschreven door Githa.op.reis