We nemen vandaag wafels als ontbijt. Heerlijk. Met vers fruit erbij, en thee en sap en croissant en pistolets en Panacotta. Met andere woorden het is weer een heerlijke overdaad.
We laden de auto in en vertrekken uit Krakau. Dag prachtige stad. We stoppen een paar kilometer buiten Krakau aan een mooie abdij gelegen op een heuvel aan de oever van de Wisla (Vistula). Even een korte foto stop. Daarna rijden we door naar Auschwitz. Het ligt nog 60 km van Krakau. We hebben de Nederlandstalige groep geboekt via het internet. Wanneer ik 22 jaar geleden in Krakau was, wou ik Auschwitz niet doen. Ik heb als tiener Breendonk bezocht en dat had al zo’n indruk op mij gemaakt. Ik was daar toen echt niet goed van. Om dan op vakantie iets te bezoeken dat nog veel erger was… Maar Koen wou het bezoeken en zoveel jaar later, vond ik dat ik het toch ook maar moest zien.
We komen al om 11u aan, wat ons de tijd geeft om parking te zoeken, naar toilet te gaan en iets te eten. Al voelt het erg vreemd om hier iets te eten. Ik moet eerlijk zeggen dat het broodje me niet smaakt. Maar het is erg warm vandaag en de toer duurt een paar uren, dus we moeten toch iets eten. We nemen nog wat water mee en gaan in de rij staan om door de bagage controle en metaaldetector te gaan. We staan al heel erg te zweten tijdens het wachten. Ik schat dat het over de 30 graden is vandaag. En de zon schijnt volop. Het is echt schaduw zoeken.
Onze gids is een Pool die Nederlands geleerd heeft, maar zijn accent is toch moeilijk te verstaan. Hij legt ons even de regels uit: geen flits gebruiken, op sommige plaatsen geen foto’s, respect voor deze plaats waar zoveel mensen geleden hebben.
We wandelen een paar tiental meter en plots staan we voor de beruchte poort “Arbeit macht frei”. Het is een schok om hier onder deze leugen te staan. Onze gids legt ons uit hoe het hier begon als een concentratiekamp voor criminelen maar ook intellectuelen die mogelijk een gevaar konden zijn voor de nazis.
We wandelen naar de stenen barakken. Een aantal van deze barakken zijn als museum ingericht om het verhaal van Auschwitz te vertellen. Over de gevangenis in deze gevangenis, over het ziekenhuis dat een wachtkamer voor de dood was, over de kinderen en de experimenten…de foto’s en de ruimtes grijpen ons naar de keel. We kunnen zelfs geen foto’s meer nemen. We hebben Nand ondertussen maar op YouTube gezet op onze telefoon want hij snapt er niet veel van (gelukkig) maar zelfs bij de uitleg over gevangenis begint hij toch vragen te stellen. Hij heeft ook last van de hitte en dus leiden de video’s hem af.
We zijn al erg aangedaan wanneer we de barak betreden waar de uitleg wordt gegeven over de massamoord, de gaskamers en verbrandingsovens, over hoe de treinen aankwamen en ze getrieerd werden… er staat een maquette van hoe deze complexen van Birkenau eruit zagen. Onmenselijk… onze keel wordt dicht geknepen. Na dit lopen we door ruimtes waar brillen bij elkaar liggen, en kilo’s mensenhaar en een voorbeeld van de stof die ervan gemaakt werd, kinderkleding en schoentjes, valiezen met de namen erop (alweer die leugens… “ ja ja als je hieruit komt krijgt ge die terug”…)
En dan een ruimte met 90000 paar schoenen… Dit komt zo hard binnen, deze realiteit, deze plaats van zo’n groot leed… wat is het zwaar om hier te staan…
Als laatste wandelen we nog door de gaskamer van Auschwitz en zien we de verbrandingsovens. Onze emmer is vol. De gids geeft ons een korte pauze en nodigt ons uit om daarna op de bus te stappen naar Birkenau waar hij ons nog een uur zal rondleiden. Maar we kunnen niet meer. De combinatie van de hitte van vandaag en deze ervaring heeft ons uitgeput, opgeslokt, ziek gemaakt. Het is genoeg voor Koen, maar ook voor Nand en mij. Hoe is dit ooit kunnen gebeuren? Hoe kan een mens tot zoiets in staat zijn? En de huidige opkomst van extreemrechts maakt ons bang… zoiets mag toch nooit meer gebeuren!
We gaan naar de auto en vertrekken naar Katowice. Koen had gelukkig een hotel voorzien dat niet meer ver rijden is. Door wegenwerken, passeren we toch nog langs Birkenau. We zien de beruchte poort waar de treinen aankwamen. En de resten van de barakken.
Na 40 minuten komen we aan in ons hotel. Een douche heeft nog niet vaak zoveel deugd gedaan. We proberen het toch een beetje van ons af te spoelen.
We wandelen nog even de stad in. Het is een andere stad. Katowice is pas groot geworden in de 19de eeuw met de steenkool. De stad voelt moderner en industriëler aan. Overal staan de terrassen en heerst er plezier. Wat een contrast. We zoeken een heel rustige bistro waar we bijna alleen zitten om nog iets klein te eten. Het past meer bij ons gevoel.
Heel eerlijk: we moesten Auschwitz doen, dit mag nooit vergeten worden, maar we willen nooit een tweede keer doen… dit staat in ons geheugen gegrift.
Slaapwel.

Geschreven door Tadmet.op.pad