Vandaag belooft het een droge dag te worden. Een mooie dag om eens naar de de Sint-Pietersberg te gaan. Deze ligt ten zuiden van Maastricht en daar zijn een aantal interessante objecten te vinden. Het heuvelplateau strekt zich over een lengte van tien kilometer uit tussen Maastricht en Visé in België, waar de Sint-Pietersberg het plateau van Caestert heet. Het hoogste punt, D'n Observant (170,8 meter boven NAP), ligt op Nederlands grondgebied.

Op de kop van de berg ligt het Fort Sint-Pieter, dat een indrukwekkend verdedigingswerk is en de stad Maastricht jarenlang beschermde tegen de vijand. Dat willen wij als eerste gaan bezoeken.

Maastricht Underground biedt een aantal aan ondergrondse rondleidingen, die een uniek inzicht geven in de rijke geschiedenis en het erfgoed van de stad. Zij verzorgen rondleidingen in de grotten van Maastricht, zoals de Grotten Sint-Pieter en de verdedigingswerken Fort Sint-Pieter en de Kazematten. Via hun website reserveren wij een tijdslot voor een één uur durende rondleiding door het fort om 12.30 uur.

In circa 20 minuten parkeren wij de auto (betaald) op het parkeerterrein 'Oog van Sint Pieter' vlakbij het fort. Dat bestaat uit een brede weg in een grote cirkel, met aan beide zijden van de weg parkeervakken.

Vlak voordat wij parkeren, zie ik in het voorbijrijden in een tuintje langs de weg een standbeeld van een soort Napoleon staan. Voordat wij naar het fort gaan, lopen wij even naar dat beeld toe. Het blijkt de rest van een oude, dikke boomstam te zijn, waar men het beeld in de vorm van een Marechaussee uit 1814 uit heeft gesneden.

Wij zijn niet de enige bezoekers bij het fort, er staan meer mensen te wachten. Het blijkt dat er meer rondleidingen starten, onder andere naar de grotten en ook een Engelstalige tour het fort in. Wij hebben nog even tijd en kijken in een bijgebouw van het fort, later blijkt dat dat een caponnière heet, naar een kleine expositie over de grotten en de geschiedenis van het fort.
Sinds 2009 is Natuurmonumenten eigenaar van dit fort.

Onze gids stelt zich voor als Paul en hij blijkt een wandelende encyclopedie te zijn, want hij vertelt heel veel over de geschiedenis van het fort en hij doet dat met heel veel passie en enthousiasme. Op zo'n manier, dat je blijft luisteren en het geen moment verveelt.

In 1702 is Fort Sint-Pieter gebouwd ter verdediging van de stad Maastricht tegen de Fransen. Het fort is gebouwd in een vijfhoekige vorm. Vanuit het fort werden de zuidelijke vestingmuren van de stad Maastricht verdedigd. Iedere zuidelijke aanval op de stad kon vanaf toen afgeslagen worden. Door de eeuwen heen is Maastricht talloze malen belegerd geweest en ook wel veroverd. De Sint-Pietersberg net buiten de stad is daar meermalen bij betrokken. De directe aanleiding om er een fort te bouwen is het beleg van 1673 op de stad door Lodewijk XIV, de Franse Zonnekoning.

Zo vertelt Paul over de caponnières, die ondergronds in verbinding staan met het fort en voorzien zijn van vele schietgaten, dat de soldaten vanuit die bijgebouwen zicht hadden op de droge gracht om het fort heen en de taak hadden de flanken van het fort te verdedigen.

Via de hoofdingang, een houten deur vol met metalen pinnen, betreden wij het fort. Drie bezoekers krijgen een lantaarntje en dragen dat mee, het fort is binnen helemaal donker. Wij lopen door hoge gewelfde gangen en Paul vertelt over de schietgaten, de kanonnen, de mortier en de diepe waterput binnenin het fort. De muren zijn drie meter dik en bestaan helemaal uit bakstenen. Ook wordt er verteld over de diverse aanpassingen van het fort in de loop der jaren en het leven van de militairen.
Wij beklimmen buitenom het fort tot het hoogste punt, waar de Maastrichtse vlag wappert, deze bestaat uit een rood veld met daarin een witte, vijfpuntige ster. Van bovenaf is er een prachtig uitzicht op Maastricht en de omgeving.

Het is een reis door de tijd en bijzonder zijn de verhalen over de heldhaftige gebeurtenissen die hier hebben plaatsgevonden. Het is een zeer leerzame en informatieve rondleiding. Bijzonder om het fort van binnen te zien en te ervaren.

Vanaf het Fort Sint-Pieter zijn er diverse wandelingen te maken, onder andere in zuidelijke richting rondom de ENCI-groeve. Wij willen niet de gehele wandeling maken, maar wel de groeve zien, dus daar rijden wij naar toe.
ENCI staat voor Eerste Nederlandse Cement Industrie. Vanaf 1926 is er in het hart van de Sint Pietersberg gestart met het winnen van de zeer kalkrijke mergel, die een belangrijke grondstof is voor de cementproductie. Zo ontstond er een enorme kuil in het landschap, waarbij oudere ondergrondse mergelgroeves verdwenen. Vanaf het hoogste punt is de groeve wel 95 meter diep.
De mergelwinning werd op 1 juli 2018 definitief stopgezet. De ENCI-groeve is teruggegeven aan de natuur.
Natuurmonumenten wil de natuur in de ENCI-groeve alle kansen geven om zich te ontwikkelen tot een voor Nederlandse begrippen uniek natuurgebied en het openstellen voor bezoekers, zodat ze kunnen genieten van dit bijzondere deel van de Sint-Pietersberg.

Naast de ENCI-gebouwen is de inrit naar een (betaald) parkeerterrein, dat circa 500 meter vanaf de weg langs de Maas, de Maasboulevard, ligt. Dat is in de buurt van de heuvel met de naam "D'n Observant". Dat is een kunstmatige heuvel met als hoogste punt +170,8 meter NAP. Deze heuvel bestaat uit afgegraven grond, die men heeft moeten verwijderen om de kalklagen te bereiken die voor de cementproductie geschikt waren. De grond van deze deklagen was gemiddeld 15 meter dik en vormt de huidige kunstmatige heuvel. De naam is afgeleid van het franciscaanse observantenklooster (Slavante), dat zich vroeger op de Sint-Pietersberg bevond, en verwijst tevens naar de mogelijkheid om vanaf de top de omgeving te observeren.

Bij de parkeerplaats staat het restaurant Châlet D'n Observant en van daaraf is er een weidse blik in de groeve. Wat een uitgestrekt terrein is dit! In de diepe delen staat water. In de verte is tegen de noordwand van de groeve de trap met 215 treden en het uitkijkplatform te zien. Dat platform bevindt zich 40 meter boven de bodem van de groeve.
Wij lopen de groeve een eindje in, maar gaan niet helemaal naar het uitkijkplatform toe. In de gele kalksteenwanden zijn zwarte horizontale strepen te zien, die bestaan uit hard vuursteen. Die klonten vuursteen zien wij ook langs het pad op de bodem liggen waar wij lopen. Die zullen door erosie van de kalkwand wel naar beneden gevallen zijn.

Na een tijdje lopen klimmen wij via het brede pad uit de groeve en nemen iets te drinken op het terras van het châlet. Daar staat een oude Citroën HY bus uit 1974, die gebruikt wordt als een soort van 'foodtruck', maar dan vooral voor de koffie en frisdranken.

Op het terras kijken wij een krantje in met informatie over dit gebied en daarin komen wij tegen, dat er niet ver van waar wij nu zijn, een Lourdes-grot is. Dat nodigt uit om die te gaan opzoeken. In het zuiden van Maastricht, voorheen het plaatsje Sint Pieter, vinden wij in de buurt van waar die grot zou moeten zijn een parkeerterreintje. Dit is bij de kerk Sint-Pieter op de Berg.
Een aanduiding waar de grot zou moeten zijn is langs de weg nergens te vinden. Misschien is het ergens op het kerkhof achter de kerk. Wij lopen langs de graven, zien veel vrij pompeuze grafzerken, maar niets dat op de Lourdesgrot wijst. Ik zie twee dames iets aan de planten bij een graf doen en spreek hen aan. Zij vertellen ons dat de grot even verderop in de tuin van een landhuis is en dat dat vrij bezocht mag worden.

Het is even een stukje lopen en dan komen wij bij iets unieks, een verborgen pareltje. In een tuinmuur zit een poortje en als wij daar doorheen lopen komen wij in een soort van kapel met aan de muren allerlei marmeren tegels met gegraveerde teksten, kerkbanken en buiten een grot waar kaarsen branden en daarboven in een nis een Mariabeeld. Op de grond een zwart beeldje van een knielende vrouw, dat Bernadette wel zal moeten voorstellen.

(Even ter info: Het Zuid-Franse Lourdes is een van de voornaamste katholieke bedevaartsoorden ter wereld. In 1858 zou de Maagd Maria daar verschenen zijn aan de toen 14-jarige Bernadette Soubirous. Onze Lieve Vrouw van Lourdes wordt vereerd als Heil der Zieken, Troosteres der Bedroefden en Toevlucht der Zondaars.)

Terwijl wij daar bij die kerk rondlopen herken ik een gebouw aan de overkant van de weg, een okerkleurig kasteeltje. Dit is de woning van musicus en orkestleider André Rieu, de ‘Koning van de Wals’, die met zijn Johann Strauss Orkest over de gehele wereld concerten verzorgt.
De woning staat bekend als 'Huis de Torentjes', en wij maken er een stel foto's van.

Na al deze bezoeken en activiteiten rijden wij terug naar ons huis op het vakantiepark in Valkenburg.

Vandaag gereden: 35 kilometer.
Het weer: droog, tot 18 graden.

Geschreven door Menrbijtjes