22/7 - 6/8 OostDuitsland met Hanna

Het werden dus 2 ipv 3 weken, maar we hebben volop kunnen ontspannen en genieten van elkaar. Dit is al de 4e zomervakantie waarin we "gewoon" saai mogen zijn: we houden allebei van kamperen, lezen, podcasts, zwemmen, af en toe een stad bekijken of uit eten gaan. Er komt geen vraag van de achterbank hoever t nog "precies" is, we hoeven niks te beloven en dus ook geen verwachtingen managen.

Hoewel we een grote degelijke De Waard (spreek wAArdig uit, zoals Rolls ROYce) tent thuis hebben nemen we meestal slechts een simpel koepeltentje mee, tarp, hangmat en dekken 's nachts de kook-krat, gasstel en zooi af met een grondzeil. Toch is onze Dacia Logan zo vol met ligstoelen op de achterbank, dat we die ene lifter onderweg niet mee konden nemen. Ik schaamde me. Ik werk in feite nog steeds met dezelfde paklijst als vroeger, heb nog geen transfer van m'n pelgrimage gemaakt bij de voorbereidingen. Weliswaar laat ik de startkabels nu thuis, maar niet de reservesleutel: van alles en nog wat is "voor de zekerheid". Sterker nog, jarenlang begon ik tijdens t voorbereiden van de vakantie met "checken" (?) van alle verzekeringspolissen, en 1 jaar zelfs met het veranderen van al m'n passwords. "Voor de zekerheid". Dit jaar heb ik me gerealiseerd hoeveel van mijn gewoonten in feite angst als drijfveer hebben. Daarmee is niet alles bij toverslag "over", maar ik zie t als vrucht van m'n pelgrimage dat ik t constateer. Nu nog erom kunnen lachen... 😉

Waarom OostDuitsland?

Eerlijk gezegd voelden we ons jarenlang alleen aangetrokken tot mediterrane landen. Maar we waren aangenaam verrast hoe mooi Duitsland is en vinden de geschiedenis en cultuurverschillen in de "neue Bundeslaender" interessant. In mijn jeugd dacht ik dat er "nou eenmaal" 2 Duitse staten waren, het ijzeren gordijn was ook in mijn wereldbeeld het einde vd wereld. Geen enkele neiging naar 'drueben' te willen reizen, ook niet na de Wende, in die jaren ging m'n interesse naar mogelijke uitzending naar Afrika. Bij een schoolreis naar Berlijn in 93(?) was er nog groot verschil in gebouwen, straten, klantgerichtheid van horecapersoneel. Inmiddels is zowel de grens als de Stasi en DDR-cultuur toeristische attractie geworden. Op de grens v Thuringen, bij 'n museum met helikopters en kaarten v 'Jalta' en foto's liep ook een Franziskusweg, gemarkeerd met Tau-kruis. Het trof me, maar verbaasde me niet: waar grenzen overwonnen moeten worden past de eenvoud van een voettocht. In het museum een grote foto van paus Johannes Paulus II en een moderne expositie over het Rusland van Poetin- vlak voor de "speciale militaire operatie" in de Oekraïne gemaakt en alle relevante tema's jwamen al aan bod.


Op camping Bergwiese liep ik een collega tegen t lijf. Bijzonder fijne ontmoeting- maar ik sliep wel slecht door schoolherinneringen die nu bovenkwamen. Goed teken, in die zin dat ik vroeger elke zomervakantie eerst het hele schooljaar moest "herkauwen", ik bleek er nu al meer afstand van te hebben - ook omdat ik pas eind oktober er weer heen hoef. En op een camping bestaat een fijn contact er vaak mede uit dat mensen elkaar met rust laten, dat bij elkaar aanvoelen juist omdat je er weinig absolute privacy hebt.
Dat was anders in de Saechsische Scweiz, tegen de Tsjechische grens aan. Prachtige sanitaire voorzieningen konden niet goedmaken dat de verkeersweg pal langs onze tent liep. En dat er zeker 15 brandweerauto's in de avond langsraasden, terwijl de heg voor de zekerheid besproeid werd: het bos vh natuurpark brandde. We mochten nergens wandelen; het laden v water op de Elbe was wel spectaculair, helikopters vlogen continu af en aan.

Dresden is prachtig herbouwd na de Wende, in de DDR schijnen de ruines vh bombardement (13-14 februari 1945) alleen te zijn leegeveegd. (Zie onder).
Het Stadtmuseum had gEEN Afd Judische Geschichte, dat wil men als on-losmakelijk deel van de stad zien. Wel waren er bij bepaalde foto's en objecten speciale extra teksten. Zelf vind ik geschiedenis interessant, maar nog meer hoe men in een bepaald tijdsbeeld omgaat met het verleden. En dan is de gele ster met "Ungeimpft" een onsmakelijke stoorzender boven de echte gele sterren. Ook het kacheltje, eind 45 gemaakt uit een Britse brandbom, schuurde de toeschouwer.

Na een paar dagen in een Gasthof bij Mittelsdorf gingen we opnieuw richting Eisenach om aan de Werra te kamperen. Kleine alternatieve camping, heel subtiel en efficiënt georganiseerd, mooi uitzicht. Maar t stond er propvol Nederlanders, hutje mutje op elkaar. Dat brengt meteen de donderwolk/stekels bij mij naar boven. Ik trek me terug in mezelf, groet zo min mogelijk, ga gedragspatronen cultuur en organisatie analyseren en als ik niet doorheb dat ik me dringend even echt moet afzonderen, kan ik zelfs vijandig of agressief worden. Maar ik voelde t tijdig aan en maakte het bespreekbaar met Hanna. Die t al gemerkt had :-). Na 4 dagen vond ik t zelfs jammer dat we er weer weg gingen. We genoten van de zwembaden in de buurt (vooral een idyllisch bosbad) en vinden t zelfs te warm om te kanoen. 'S avonds liep ik m'n trainingsrondjes door de maisvelden. En 1 keer liepen we samen en kwamen langs een tunnel die de stasi gebruikt had om hun spionnen in (!) de BONDSREPUBLIEK te brengen.

Het luisterboek (tijdens het rijden over de Autobahn) van willem melching over de geschiedenis van Duitsland fascineerde ons: Adenauer, Brandt, Schmidt, Kohl, Merkel: deze lijnen kun je uit nieuwsberichten en geschiedenislessen niet zelf trekken, maar ze helpen wel duiden hoe ontwikkelingen gegaan zijn die ook nu allerlei gevolgen hebben.

3 boeken raakten me deze vakantie zeer.

De tragische dood v Vivek Oji op een busstat in Nigeria liet vanuit vele perspectieven zien hoe iemand die zichzelf wil zijn uiteindelijk ook anderen bevrijdt.

De roman-reconstructie "Febe," doet vrouwen recht die in de brieven van Paulus voorkomen: niet zijn woorden maar hUn levens en daden laten zien wat echte liefde kan betekenen. Maar ook dat bevrijding van het verleden nooit goedkoop is en pas als iemand er zelf aan toe is, kan gebeuren.

Stenen bruidsbed
In 1959 schreef Harry Mulisch een roman over een Amerikaanse oorlogsveteraan die voor een tandartscongres naar Dresden gaat. Hij heeft daar destijds niet alleen gebombardeerd, maar zingend zijn boordmitrailleur geopend op de burgers die in de Elbe vluchtten voor de brandstorm. Dat ongeveer wist ik ervan toen we in 1980, in 4gym, een boek moesten kiezen voor een spreekbeurt bij Nederlands. De expliciete waarschuwing dat dit boek wel erg moeilijke literatuur was sloeg ik in de wind. Met iets moeilijks kun je vast scoren... bovendien: Ik had van familie vaak over bombardementen gehoord en een boek dat de geallieerden nou eens niet als held behandelde moest en zou ik lezen. Het werd de ergste faalervaring van mijn middelbare schooltijd. Ik begreep hElemaal niks van het boek. De tandarts ging met de hoogblonde DDRpartij-functionaris naar bed, ok. Maar de zinnen vertoonden verder nauwelijks enige samenhang. En zijn gezicht was verbrand, door de vuurstorm. En veel meer dan dat begreep ik niet, niets eigenlijk. De avond voor de spreekbeurt had ik nog helemaal niks op papier, behalve het leven van Mulisch, joodse moeder, oostenrijkse vader. Ik lag de hele nacht paniekerig wakker. Bij het ontbijt zei ik dat ik ziek was - in die zin was er dus wel enige inleving in het gedrag van die tandartsbij t congres - al dronk ik niet voor mijn eindexamen. Ik had me hopeloos vertild aan dit boek..... en moest de week erna mijn leraar Nederlands onder ogen komen. Die was zelf die dag ook het 1e uur niet op school gekomen door autopech. Hij las me echter niet de les, maar besprak mijn onhandige vluchtgedrag ipv tijdig mijn probleem erkennen en bespreekbaar maken. Ik hield alsnog n spreekbeurt over "het fregatschip Johanna Maria" van Arthur van Schendel. En Harry Mulisch schreef in diezelfde tijd zijn slothoofdstuk van De Aanslag, over de grote kernwapendemonstratie met n motief van de Vesuviusuitbarsting.

Inmiddels hebben er tientallen brugklassers vergelijkbare crises met ene magister Buijkx meegemaakt. Achteraf zijn het groeimogelijkheden, "niet de hoepel op zich is van belang, maar de sprOng!". Ik heb genoten van Mulisch 'de ontdekking van de hemel' toen we in 1997 in lissabon Portugees leerden voor we naar Angola gingen. Maar Dresden.....
Nu wilde ik graag opnieuw het bruidsbed lezen. En herkende die brei aan zinnen als koortsige paniekgedachten en associaties (had me achteraf meer ingeleefd dan ik besefte 😉). Ik herkende de "homerische zangen" en epitheta als 'Johnny-de-kaartenlustige' (boordnavigator), de toespelingen op de grote brand van Rome door keizer Nero. En vooral de confrontatie met Schneiderhahn. De Amerikaanse tandarts dacht dat deze congrescollega als SStandarts in n kamp had gewerkt, maar toen dat niet zo bleek te zijn was hijzelf de enige die met zijn geweten bleef worstelen en viel zijn morele tegendruk weg. Een typisch Mulisch-thema weet ik nu, en ik heb nu zoveel meer historische en literaire bagage dan op m'n 15e dat ik snap welke zinnen het verhaal dragen en welke alleen de psychologie van de personages. Met dat boek en met mij is het dus goedgekomen. Met Dresden en de DDR ook. Met terreur bombardementen in Europa helaas niet....

Thuringen: camping Bergwiese Thalwenden (bij Heilbad Heiligstadt)

Grenzemuseum Schliffersgrund

Dresden

Mittelsbach, Gasthof am Weinberg

Bosbrand bij Bad Schandau

Altenburschla
Grens Hessen-Thuringen, aan de Werra

Bad Honnef Seminarishotel

Gelezen, o.a:
Paula Gooder Febe
Harry Mulisch Het stenen bruidsbed
Akwaeke Amezi - the death of Vivek Oji
Daisy Dunn the shadow of Vesuvius - a life of Pliny

Geluisterd naar:
Willem Melching "Modern Duitsland" (elementaire deeltjes, online bibliotheek)

De Ongelooflijke podcast.
Afl met Herman Finkers:
https://www.podbean.com/ea/dir-22px2-66de113

Afl met Andrea Vreede over Italie:
https://www.podbean.com/ea/dir-p3qpc-efc9ccb

Afl over burnout en "werk-als-denieuwekerk":
https://www.podbean.com/ea/dir-ahnp2-6f3394a6

Geschreven door Michaelsvoettocht