De verbinding met Internet werkt weer. Inloggen via het hotel bracht me alleen bij Amerikaanse sites. Toch een gevolg van Russische inmenging of zoiets?
Gisteren was het dus een reisdag. Een voorproefje van de lange reis die morgen begint. We staan vroeg op en ontbijten vroeger dan eigenlijk kan. Zo zijn we op tijd op het metrostation. Een uiterst lange TGV stond al gereed. Een ijverige conducteur controleert eerst netjes de kaartjes, de paspoorten, de visa en het migratieformulier. Jawel, van papieren en petten houden ze hier. Wat dat betreft merk je echt dat je in een totaal ander land dan een westers land bent. Controle en argwaan beheersen nog steeds het leven. Later, tijdens deze treinreis, begin ik een boek ("Tjaikovskystraat 40") dat de situatie beschrijft van Rusland in de 80-er jaren (en daarvoor en daarna) met alle gevolgen van het communisme. Een schitterend boek om het land nog meer te begrijpen. Bovendien speelt een deel zich precies af rondom de straten waar ons hotel stond, dus heel veel bekends. Ook in die beschrijvingen wordt duidelijk hoe de mensen in Rusland zijn zoals ze zijn. Zoals iemand al ergens vroeg: klopt het dat de mensen niet lachen? Zeker klopt dat. Wanneer je met de metro reist en ellenlange gangen moet doorlopen en achter elkaar opgesteld neerdaalt in enge diepten, dan valt het steeds meer op hoe de mensen als zombies staan en lopen. Hoe stug ze zijn. Op elkaar wordt totaal niet gelet, men is niet behulpzaam (een deur openhouden bijv) en dringt zoveel mogelijk voor. Ook op andere plekken valt dat steeds op. Met totale desinteresse aan de kassa word je geholpen. Ik wilde subiet een stageplaats bij AH aanbieden. Eén keer is het me gelukt: ik toverde een glimlach bij een cassière tevoorschijn. Het voelde alsof ik eindelijk welkom was in dit land.
Maar al lezend in dat boek van Pieter Waterdrinker krijg je dorst naar de achtergronden van dit volk en meelij met alle lijden dat ze onder Tsaren en Lenin en het communisme hebben ondergaan. Wat een wreedheden! Bij het Kremlin bleek het mausoleum, waarin het gebalsemde lichaam van Lenin te bezichtigen is, gesloten, maar sowieso was ik toch niet van plan enkele uren in de rij te gaan staan voor een moordenaar die zoveel op mijn geweten heeft en waarvoor een mensenleven totaal geen waarde had. Geen wonder dat Poetin zo geliefd is, al hebben we daar als Nederlanders een ander beeld bij, voor het volk is hij iemand die mensen in zijn waarde laat. Hier proef je in ieder geval duidelijk de cultuurverschillen.
We rijden met hoge snelheid van St. Petersburg naar Moskou. Wie denk dat die steden dicht bij elkaar liggen moet dus ook denken dat Amsterdam en Parijs nog dichter bij elkaar liggen. Zo ver is het namelijk. Een groen landschap trekt aan ons voorbij. Af en toe een dorpje met typisch Russische houten huizen, veel land wat nauwelijks gebruikt lijkt, soms uitgestrekte velden. Maar al met al heb ik slechts vijf magere koeien gezien. En natuurlijk ook veel zitten lezen.
Nadat we in Moskou aangekomen zijn en de nodige aanbieders van taxiritten van ons afgeschud hebben begint weer het spektakel van de metro's. Maar dit keer weten we ook dat we schitterende ondergrondse locaties zullen zijn. Het metronetwerk van Moskou is subliem. Beter dan van andere grote steden die ik ken. Je weet precies waar je heen gaat. Afhankelijk van de stem, een mannen- of een vrouwenstem weet je al of je de goeie richting hebt gekozen. Met gierende snelheid schuiven de metrostellen bijna achter elkaar aan door de ondergrondse buizen. Een wirwar waar je bovengronds geen weet van hebt. En stations die ware bouwwerken zijn, prachtige gangen, mozaïeken, ingenieuze lampen. Voor een appel en een ei ben je binnen en kun je vervolgens het hele netwerk rondreizen. Uiteraard nemen we alleen de kortste route naar het hotel. De volgende morgen nemen we de metro naar het centrum na eerst enkele van de mooiste stations bezocht te hebben.
En dan staan we in Moskou, omgeving het Rode Plein. En alles eromheen. Een beetje verward voelt het aan. Een stad waar je veel over hoorde en ongemerkt een voorstelling van hebt. Toch is alles anders dan je dacht. En langzaamaan vallen de stukjes op zijn plek.
We brengen de hele dag door op en rond dat Rode Plein, dat eigenlijk Mooie Plein heet. Hier en daar zit het tegen. Het mausoleum zat al dicht, maar dat was niet erg. De beroemde Basiliusbasiliek is echter ook dicht. Bovendien wordt het grootste deel van het plein ingenomen door in aanbouw zijnde stellages. Het lijkt erop alsof er binnenkort weer zo'n optocht zal zijn van raketten en legers, machtsvertoon van de bovenste plank. Vier bouwkranen staan ook nog eens als achtergronddecor opgesteld en een deel van de muur en torens van de muur van het kremlin is in restauratie. Op z'n zachtst gezegd niet het allermooiste moment. En bovendien is het een stuk kouder geworden na de mooie dagen in St. Petersburg. Maar we genieten volop van al die schitterende bouwwerken. Hier komt ook weer een cultuur tevoorschijn die de eeuwen doorstaan heeft. Hier proef je ook weer dat dit geslagen en geknechte volk stand heeft weten te houden. Hier voel je nog de spanning van de rondrijdend kozakken en het wapengekletter tegen Napoleon en Hitler. Ja, het is tegelijk ook de triomf van een natie die uit diepe dalen komt. Ook al hebben we als westerlingen vaak een negatieve houding. En ten aanzien van veel zaken ook nog terecht. Hier proef je op deze wat kille lentedag de rauwe winters en bloedhete zomers. En alle tumulten die zich rond dit plein hebben afgespeeld. Tegelijk zie je de veranderingen. Nog nooit heb ik een stad gezien waarin het mercedes-like autogehalte zo hoog was. De duurste wagens rijden rond en een zwaailicht erop lijkt een peuleschilletje.
De Basiliuskathedraal is de eerste blikvanger op het plein. Met zijn zeven kleine en éne grote koepel staat hij daar te stralen. Hoewel, Ivan de Verschrikkelijk gaf in de 16e eeuw opdracht deze te bouwen naar aanleiding van de overwinning op de Tartaren. Zeven overwinningen wel te verstaan, vandaar de zeven koepels. Zo mooi was dat dus ook weer niet. Maar dat geldt van veel bouwwerken in de wereld. Arc de Triomph, St Pieter, noem maar op. Architectonisch is het een kleurrijk meesterwerk. Veel imposante gebouwen rond dit plein zijn afgebroken, met name door de harde hand van Stalin, die ook de beroemde basiliek wilde afbreken. Maar veel is er ook nog te zien. Aan de ene kant de muur van het Kremlin met zijn schitterende torens (plus het mausoleum), aan de andere kant het GUM. Het exclusieve warenhuis, waar je niets koopt maar wel doorheen moet hebben gelopen. Met zoveel luxe waan je je niet in Moskou maar in Londen of Parijs. Aan de overkant van de basiliek is de Voskresenskipoort, een schitterend bouwwerk. Het Kremlin zelf is een aparte stad kun je wel zeggen. Ommuurd en beveiligd aan alle kanten. Ik probeer even door te lopen tot een stopbord om vandaar een foto te maken, maar word onmiddellijk terug gefloten. We lopen wat verder weg. vanaf de brug over de Moskva hebben we een nog mooier uitzicht op de vele gebouwen van het Kremlin. De Doema staat trouwens op enige afstand ervan. Ook daar alleen maar dikke mercedessen en zware bewaking.
Naast het Kremlin is een park, waar o.a. het graf van de onbekende soldaat is, een obelisk ter ere van de 300ste verjaardag van de Romanovdynastie en beelden van een patriarch en tsaar Alexander I. Daar is het goed wandelen en vertoeven of vanaf één van de vele bankjes het geheel te bewonderen. Als we even later een hele rij sirenes voorbij horen komen, menen we dat misschien Poetin thuiskomt, maar er blijkt later, als we de metro opzoeken, een grote brand uitgebroken te zijn op een zesde verdieping of zo van een gebouw in de omgeving.
En dan is het tijd om de koffers te pakken, want nu gaat de eigenlijke reis pas beginnen. Hoewel we het gevoel hebben al lang onderweg te zijn, begint morgen pas de echte reis met de Trans Mongolië Express. Heel erg benieuwd hoe dat zal bevallen. Steeds verder het binnenland in. Morgenavond hopen we in de Oeral te zijn, in Jekaterinenburg, de stad waar de tsaar uiteindelijk in 1917 vermoord werd. Op de grens van Europa en Azië.

Geschreven door Mari.ada.op.reis