Pnomh Penh; wat was je leuk, maar vooral heel verdrietig. Alvast een waarschuwing: dit is een aardig depressieve blog. Na de busrit vanuit Battambang heb ik weer een heerlijk tuktukrit overleefd naar het hostel. Ik kwam aan in de avond en ik kwam er al snel achter dat ik in een party hostel verbleef, dus niet veel later zat ik gezellig aan een biertje met de mensen die ik ook al in Siem Reap had ontmoet. Het werd een hele gezellige avond aan de bar in het hostel, naast allerlei spelletjes hebben we niet veel gedaan verder. De dag erna was ik helemaal uitgeput, vraag me niet waarvan want ik had het echt niet zo laat gemaakt, maar ik was gewoon echt niet vooruit te branden. Ik was van plan om naar de gevangenis en de killing fields te gaan, maar ik heb dat voor die dag maar even overgeslagen en ben bij het zwembad in de schaduw wat gaan bijslapen en een boekje gaan lezen. Wat helemaal geen slecht plan was, want later die dag heb ik wat meiden ontmoet bij het zwembad die ook naar de gevangenis en de killing fields wilden gaan, waardoor we een tuktuk konden delen en waardoor ik niet in mn eentje de gruwelijkheden hoefde te zien en aan te horen. Want gruwelijk was het. Als ik de gevangenis en de killing fields in mn eentje had gedaan op die dag dat ik zo moe was, was ik op zeker ingestort en in huilen uitgebarsten (ook terwijl ik uitgerust was is dat al gebeurd namelijk).

Even een kort stukje geschiedenis: in 1975 kwam in Cambodja Pol Pot aan de macht, de leider van zijn partij Khmer Rouge en de oorzaak van 1,7 tot 2 miljoen doden onder zijn bewind. 1,7 tot 2 miljoen, op een bevolking van 7 miljoen. Kan je het je voorstellen? Moet je even bedenken dat 1 op de 4 mensen in jouw land verdwijnen. En dat allemaal in de strijd naar het communisme. Hij dreef de mensen uit de steden naar het platteland, forceerde hen hun huizen, hun eigendommen en hun leven in de stad te verlaten om te werken onder barbaarse omstandigheden op het platteland. Het platteland waar mensen juist vandaan waren gekomen om de bombardementen uit de Vietnamese oorlog te ontvluchten. De mensen die van het platteland kwamen wisten wel wat te doen en konden zich redelijk vinden in de situatie, maar de stadsmensen hadden geen idee wat ze moesten doen. Pol Pot gaf de mensen onhaalbare opdrachten, ze moesten minstens 13 uur per dag, 7 uur per week werken met veel te weinig eten. Onwijs veel mensen stierven onder deze barbaarse omstandigheden, gewoon omdat hun lichaam het opgaf. Maar dit is niet de enige manier waarop mensen stierven onder het bewind van Pol Pot. Als je volgens de Khmer Rouge een misdaad tegen het regime had gepleegd, werd je in de gevangenis gestopt. Niet zomaar een gevangenis, maar een levende hel waar je dag en nacht fysiek en mentaal werd mishandeld en gemarteld, totdat je toegaf en een verklaring schreef over je zogenaamde misdaden tegen het regime, waarna je naar de killing fields werd gebracht. Mensen werden vaak zonder duidelijke reden de gevangenis in gegooid. Dokters, leraren, journalisten, militairen, intellectuelen en hoogopgeleiden werden bij bosjes naar de gevangenissen gebracht en hebben nooit meer het daglicht gezien. Ook hun families, vrouwen en kinderen van alle leeftijden werden zonder pardon de gevangenis in gegooid en later naar de killing fields gebracht om te worden geëxecuteerd, zodat er niemand over bleef die wraak zou willen nemen. Een gezegde waar Pol Pot bekend onder stond is "better to kill an innocent by mistake than to spare an enemy by mistake". Een andere is: "To keep you is no gain, to lose you is no lost". Onwerkelijk wat er allemaal is gebeurd in die tijd, die tijd waarin mijn ouders kinderen zouden zijn geweest.

Één van de vele gevangenissen en killing fields over het hele land zijn in Pnomh Penh te bezichtigen. Dit heeft echt een onwijze indruk op me gemaakt. Er over schrijven geeft me al weer een heel naar gevoel. De gevangenis is vooral een plek die me heel erg heeft geraakt. Je kan het Tuol Sleng museum, ook wel S-21 genoemd, bezoeken en je laten leiden door een audio rondleiding. De rondleiding wordt gegeven door een oud gedetineerde, 1 van de 13 bekende mensen die de Tuol Sleng gevangenis hebben weten te overleven, terwijl duizenden anderen dit niet hebben overleefd. Je wordt rondgeleid langs duizenden foto's die de gevangenisbewaarders niet op tijd heeft kunnen verbranden toen het regime omviel. De foto's komen onwijs hard aan kan ik je vertellen. Mannen, vrouwen en kinderen staren je aan, en je weet dat ze het allemaal niet overleefd hebben. Vooral de verhalen van de mensen die het overleefd hebben komen hard aan. Mensen in tranen omdat ze voor het leven getraumatiseerd zijn, ook al horen zij bij de "gelukkigen" die het overleefd hebben. Een van de verhalen was bijvoorbeeld van een man die heel zijn familie heeft verloren, die zelf alleen maar gered is door een medegevangene die zijn leven voor hem heeft gegeven en waarvan hij de naam niet eens meer weet, en een vrouw heeft zien vermoorden omdat een khmer rouge soldaat haar een mango had gegeven, wat de volgende soldaat niet geloofde en haar koelbloedig dood schoot omdat ze durfde te stelen van de staat. De man leeft, maar hij leeft niet echt meer. Hij is voor het leven getraumatiseerd.

Na de gevangenis zijn we ook nog naar de killing fields gegaan, waar je eenzelfde soort audio rondleiding krijgt. Ook deze plek is er een van dood en verderf, je krijgt er een ontzettend onbehaaglijk gevoel van. Ik waarschuw je alvast: als je snel emotioneel raakt, lees deze alinea dan even niet. De killing fields waren onbeschrijfelijk luguber. Vooral omdat de massagraven er open en bloot bij liggen, en er nog steeds botten en tanden naar de oppervlakte komen wanneer het heeft geregend. Het meest lugubere van allemaal was de boom waar de Khmer Rouge soldaten de baby's vermoordden. Kogels waren duur, dus baby's werden niet doorgeschoten maar tegen de boom aan geslingerd totdat ze niet meer leefden. Ik heb de ogen uit mn kop gehuild bij deze boom. Het werd me echt even allemaal te veel.

Die dag dat we naar de gevangenis en de killing fields zijn gegaan heb ik moeten huilen en ik was compleet uitgeput toen we terug kwamen. Niet alleen die dag zelf heeft het bezoek veel indruk op me gemaakt, de rest van de tijd die ik in Cambodja heb doorgebracht kon ik me er maar niet over heen zetten wat er in die tijd allemaal is gebeurd. Als ik nieuwe steden zag, kon ik niet helpen er aan te denken hoe het leven er uit zag toen al die mensen die er nu weer wonen, er vandaan waren gedreven. Als ik oude mensen zag, kon ik aan niks anders denken dan "oh mijn hemel, jij hebt het meegemaakt en overleefd". Het heeft me met beide benen op de grond gezet en meer dan ooit heeft het me laten beseffen dat we nog zo'n lange weg te gaan hebben op deze wereld, nog zo'n lange weg om elkaar te kunnen respecteren en vredig met elkaar kunnen samenleven. Nog zo'n lange weg om te leren van de fouten die er zijn gemaakt en die er nog steeds veel te veel worden gemaakt.

Poeh. Gezellige blog he? Het lijkt nu net alsof ik depressief ben, maar geloof me dat ben ik echt niet. Ik heb nog steeds de beste tijd op reis, maar het is wel goed om bij dit soort dingen stil te staan. Daarom schrijf ik er ook maar gewoon over, want het leven is bij lange na niet alleen maar rozengeur en maneschijn, zeker niet buiten onze veilige westerse wereld.

Goed, genoeg over die ellende! Na deze zwaar uitputtende dag had ik echt even een dutje nodig, en een goede avond om in ieder geval wat van het verdrietige gevoel weg te kunnen nemen. Dat hebben we dan ook maar gedaan door de night market te bezoeken en wat drankjes te doen in het hostel. Het werd uiteindelijk nog een hele leuke avond! Een van de engelse meiden, Laura, met wie ik naar de gevangenis en de killing fields ben geweest, had ongeveer dezelfde route als ik in gedachte, dus samen met Laura heb ik de volgende de dag de bus gepakt naar Sihanoukville, een badplaats wat zuidelijker in Cambodja. Hier hebben we een paar heerlijke dagen gehad, maar daar ga ik jullie over vertellen in de volgende (en een stuk minder derimerende) blog! Sorry voor al de ellende uit deze blog, maar ik moest het ook gewoon nog allemaal even kwijt. Voor nu zeg ik weer adios! Liefde!

Geschreven door Traveling.dutchie