17-11
Na de lunch bij Chanoud Garh reden we met een volle buik naar Jodhpur. De rit ging snel over de nette tolweg dus na zo'n 2 uur kwamen we aan bij het Inn Season Hotel in Jodhpur. Een prima hotel voor de twee dagen dat we hier zijn. Na een korte douche pakten we een tuk tuk naar het Raas hotel (www.raasjodhpur.com ) om daar wat te gaan eten. Dit classy hotel heeft 39 kamers en huist in een 19e eeuws gebouw. Een eigen ober, flesje wijn, 2 hoofdgerechten en vooraf wat smeersels voor nog geen 100 euro! Aangezien we af moesten kicken van de luxe in het koninklijk paleis viel dat dus mee. Daarna dronken we nog wat in de binnentuin van Ravla bar/restaurant , een recentelijk geopende bar met supervriendelijk personeel.

Voor de terugweg moesten we een tuk tuk regelen. Natuurlijk is het donker, natuurlijk is het later en natuurlijk zijn de prijzen dan hoger. Maar 200 roepie voor een rit die 4 uur daarvoor nog 100 roepie was, is te veel. 150 roepie vond ik een mooi bedrag, mits ie muziek aan boord zou hebben! Hij vroeg een collega om zijn tuk tuk (met muziek) af te staan en onder het genot van een mooi stukske kattengejank reden we in de carnavalshouding door het toeterende verkeer naar het hotel. Mooi, voor 70 eurocent toch weer gelachen. En de chauffeur ook...

18-11
Lekker geslapen en fit uit bed! Na het ontbijt zijn we naar het Mherangarh fort in Jodhpur gegaan. Vandaag stond er, naast de chauffeur, ook een gids tot onze beschikking. Suresh was al 33 jaar actief als gids en werkte voorheen ook in de import/export van goederen in/uit India. Een vriendelijke man die na het bezoek aan het indrukwekkende fort, ons de blauwe stad wilde laten zien.

Het fort is immens groot en staat op zo'n 120 meter hoogte boven de stad te pronken. De koninklijke familie van Jodhpur runnen dit fort nog steeds. Aan het einde van de tour koopt Marlie een paar kamelenleren schoenen (Hoe kan het ook anders?!?). Daarna lopen we door voor een wandeling door de stad. Tijdens deze wandeltocht zien we geen enkele toerist. Smalle straatjes waar we hier en daar bij de mensen binnen mogen stappen om even rond te kijken en een foto te maken.

We komen langs winkels/magazijnen van 12 verdiepingen waar zijden shawls, bedlinnen, kleden en nog veel meer wordt verkocht. Het zijn groothandel maar een toerist kan er ook inkopen. Met modehuizen als Hermès, Kenzo en Armani als opdrachtgevers worden de shawls gemaakt en verscheept. Betaal je er in Europa 1000 tot 1500 euro voor, hier ben je met 110euro al een heel eind. Natuurlijk kan Marlie zo'n aanbieding niet weerstaan, dus wordt er na zware onderhandelingen door Marlie een shawl en door mij een kamelenleren tas gekocht. Altijd handig....
Mick Jagger kocht in deze shop voor 68.000 pond aan spullen op een speciaal voor hem gehouden 'koopavond'. Hij nam o.a. 108 zijden shawls van 2m bij 2m mee.
Ook Sting heeft hier zijn inkopen gedaan. De verkoper showt trots de krantenartikelen die hij verzameld heeft. Ook de advertentie van Armani met daarop duidelijk het zijden herenjasje dat hij in zijn hand heeft, wordt aangehaald.

Tijd om te gaat lunchen! Het was inmiddels namelijk al 15.00uur. We stopten bij het On The Rocks restaurant. Hierna werden we netjes afgezet bij het hotel om even te douchen en klaar te maken voor de avond.

'S avonds zijn we gaan borrelen bij het Indique restaurant (Indigo; deze blauwe substantie is afkomstig van een plant en het wordt gebruikt om de huizen in de stad blauw te verven) op het dakterras van Pal Haveli. Met een mooi uitzicht op het Mehrangarh fort, is deze Haveli uit 1847 met 3 restaurants één van de beste plaatsen om bij te komen van een dag slenteren door de blauwe stad.

Doordat Jodhpur de grootste luchtmachtbasis van India heeft, vliegen er constant straaljagers en helicopters rond. Zij patrouilleren o.a. vanuit hier binnen het gebied rond de grenzen met Pakistan. Het conflict in het noordelijk gelegen Kashmir sluimert immers nog altijd door. Zoals eerder verteld worden de grenzen van deze staat door India en Pakistan anders gezien. Dit heeft al drie keer tot een oorlog geleid, te weten in 1947 (vlak na de onafhankelijkheid van de Britten), 1965 en 1971. Ondanks dat er nu niet meer gesproken wordt van een oorlog zijn er sindsdien nog tienduizenden mensen omgekomen in door dit conflict.

India heeft in de loop der jaren honderdduizenden militairen in deze zone gestationeerd. Echter kon het toezicht in deze brandhaard de aanslagen van 2008 in Mumbai (duizenden kilometers verderop) door een terreurgroep niet voorkomen.
Bij deze aanslagen kwamen 163 mensen om het leven door bommen en kogels, gebruikt door de terroristen. Zij vielen blijkbaar ook café Leopold binnen wat meermaals voorkomt in het boek 'Shantaram'.

De aanslagen zorgden er voor dat India weer met een beschuldigende vinger naar Pakistan kon wijzen. De enige scherpschutter die levend gepakt werd, zou namelijk banden hebben met een groep militanten uit Pakistan die voorheen het Pakistaanse leger geholpen had in de strijd om Kashmir. In 2012 leek de wind te zijn gaan liggen, tot India besloot om de scherpschutter van de aanslagen in Mumbai in het geheim te executeren. Het jaar daarna werd er nogmaals een man uit Kashmir geëxecuteerd door India. Pakistan was daardoor op z'n zachtst gezegd, 'not amused'.

Hoewel Pakistan op dit moment geen directe bedreiging vormt (op wat nucleaire atoomraketten na dan) en de Indiaase luchtmacht aan de grens zo'n 6 grote militaire vliegvelden heeft, gaf onze gids (Suresh) vanmiddag aan dat India toch uit voorzorg blijft patrouilleren. Pakistan werd in het verleden immers Door Amerika voorzien van wapens waardoor ze (nog steeds) over goede wapens beschikken. Aan India werden door Amerika ook wapens geleverd totdat ze (in 1998?) nucleaire proeven uit gingen voeren in de buurt van Pokoran, een plaatsje waar we tijdens onze rit naar Jaisalmer doorheen zullen komen. Dit was een stukje machtsvertoon richting Pakistan maar ook richting China waar India sinds 1962 in het noorden (Ladakh) een conflict mee had.

Amerika trok de levering van wapens in vanwege de nucleaire proeven en India moest vervolgens materiaal uit Rusland halen. Zodoende vliegen er hier Mig's en Su's in plaats van Amerikaanse modellen. De kwaliteit van het wapentuig is dus minder goed dan van Pakistan maar India heeft veel meer (op voorraad). Een aanval vanuit Pakistan zou dan ook niet logisch zijn, omdat India binnen 3 dagen heel Pakistan plat zou kunnen leggen gezien de omvang van hun leger.

Tot zover een stukje geschiedenis... Rond 22.30u stond onze chauffeur klaar om ons terug te brengen naar het hotel, waar we snel in slaap vielen.

19-11
Vandaag hadden we een 5 uur durende rit richting Jaisalmer. Jaisalmer ligt op zo'n 100km van de grens met Pakistan. Iets voorbij Jaisalmer ligt het Naivedyam Camp, nog maar zo'n 50km van Pakistan (zie ook www.naivedyamcampsjaisalmer.com ). Bij aankomst krijgen we een gekleurde slinger om onze nek en de bekende stip op ons hoofd. We hebben 20 minuten om onze tassen in de tent te leggen en even op te frissen, want daarna staan er 2 woest trappelende scheefbekkies op ons te wachten: Rocket en Lalou!! Ik moet meteen denken aan "Waar ga je heen, met je kamelenteen?" van Barrie Batsbak.

Bij de tent aangekomen, blijkt dit een superdeluxe tent te zijn! Tapijt, mobiele airco, wc en douche... het zit er allemaal in! En dat allemaal onder een tentdoek! We blijken vanavind ook de enige gasten te zijn. Een groep van 65 personen heeft gisteren het kamp, bestaande uit zo'n 40 tenten, verlaten. De traditionele dansers zullen ons na de kamelenrit bij zonsondergang verwelkomen waarna we een diner krijgen .

Maar eerst, tijd voor een kamelenrit! Marlie had het er niet zo op na haar kamelenavontuur in Egypte jaren terug maar toen ze eenmaal zat ging het prima. Rocket sjokte lekker door en ik moest het touw van Lalou vasthouden waardoor zij rustig volgde. Af en toe een kamelenboer, of -scheet en 300 liter pis tussen de benen deed ons hard lachen. Die beesten vreten groenvoer dus hun tanden zien er uit alsof ze net een gezonde smoothie op hebben. De geur is....tja... lekker landelijk.

Bij terugkomst stond een dansgroepje al klaar om ons bij een kampvuur te trakteren op traditionele zang en dans uit deze streek van Rajastan. En als je dan met tweeën bent, wordt je natuurlijk automatisch uitgekozen om met hen mee te dansen. Gepetto zou jaloers geweest zijn op de dancemoves van ondergtekende, alias 'de houten pop' samen met de lenige dames die hun body and belly dance ten tonele brachten. Als bekendste barkruktrommelaar van Breda en omstreken moest Marlie natuurlijk nog even met hen mee trommelen op de melodie van het Indiaase 'Vader Jacob'. Traditioneler kan haast niet :).

Zodra de groep weg ging werden er twee comfortabele stoelen bij het kampvuur gezet zodat we in afwachting van het eten van de sterrenhemel konden genieten. Ergens op de achtergrond hoorde je wat jeeps door de woestijn crossen en verder was het stil.... heerlijk!!

Na een lekker maaltijd en de nodige drankjes onder vriendelijk toeziend oog van de staff van het kamp, werd het tijd voor een trip back tot memory lane... Zoals vroeger in Zuid-Frankrijk en Spanje, konden we ook hier voor onze tent genieten van het laatst biertje, de krekels en de sterren. Mooi man!

20-11
Na het ontbijt en de check out reden we terug naar Jaisalmer. Een ritje van zo'n 40 kilometer dus rond 10uur waren we er al. Bij aankomst in The Gulaal Boutique Haveli (www.thegulaal.com ) zat onze gids, Mahindra, al op ons te wachten om kennis te maken. Aan het einde van de middag zou hij ons opnieuw op komen halen om uitleg te geven over de Haveli's in de 'nieuwe stad' rondom het fort van Jaisalmer. Mr. Mahindra is een goedlachse man van 53 jaar met een mooie snor die hij elke 3 minuten netjes omkrult en een keurig gerolde tulband. Zijn handen zijn zo groot als een bladhark evenals zijn voeten met schoenmaat 48. "I am a real desert man. Very big hands and feet. And strong like the Indian Mahindra jeeps. That's why my parents called me Mahindra!", aldus deze vriendelijke knuffelbeer. Hij werkt al 32 jaar als gids in Jaisalmer. Hij heeft de stad vanaf 1960 uit zien groeien van een waterloos woestijnstadje met een paar honderd inwoners binnen de muren naar een uit zijn voegen barstende stad met 5000 inwoners binnen de muren van het fort. Er komen tegenwoordig ook veel toeristen in Jaisalmer. Hierdoor zijn er een hoop winkeltjes, (kleine) hotels en touts (sjacheraars) gekomen. Hij vertelt ons eind van de middag en morgenochtend graag meer over deze bijzondere stad.

Na een drankje op het dakterras met uitzicht op het fort en een heerlijke dagje aan het zwembad met massage bij de spa van het hotel, was Marlie er weer klaar voor om rond 16.30uur wat cultuur te snuiven. In de stad lijkt iedereen Mahindra te kennen. Vrolijk zegt hij iedereen gedag maar spreekt een paar straatkinderen streng aan wanneer ze te dicht met hun brommer langs een paar 'koppende' koeien rijden. Op weg naar de Haveli's zie je het straatleven. Een koe steelt in een ogenblik van onoplettendheid een deel van de voorraad van de groenteboerin. Zij zit op haar kleed druk te praten met haar buurvrouw, terwijl een jongen achter de koe aan gaat. Uitdagend gaat de koe een paar meter verderop, midden op straat, de groente op staan kauwen. De mensen maken er zich niet druk om. De heilige koeien mogen dat. Evenals met tienen midden voor de toegangspoort naar het fort gaan liggen zodat de tuk tuk's al zigzaggend er omheen rijden. "It's a part of the streetlife in India", zegt Mr. Mahindra.

De Haveli's zijn gemaakt van limestone. Door de geelgouden kleur wordt Jaisalmer ook wel de Gouden Stad genoemd. De buitenkant van de Haveli's ziet er kunstig uit. Minitieus beitelwerk heeft gezorgd voor kleine en grote afbeeldingen op elke vierkant meter van de gevel. Patwa-ki-Haveli (pkh) en Nathmal-ki-Haveli (nkh) zijn daar de beste voorbeelden van. Pkh, bestaande uit 5 delen, werd in 60 jaar gebouwd door 5 rijke broers met het Jain geloof. 60 jaar.... Dat betekent dat het bouwen vaak net zo lang duurde als het leven zelf.

Nkh werd in opdracht van de premier gebouwd. Terwijl de premier verantwoordelijk was voor de (aan-/ver-)bouw van het paleis binnen het fort, liet hij zijn Haveli door dezelfde ambachtelijke bouwvakkers maken in de avonduren. Ze waren immers al betaald. Slimme zet dus... Echter, de premier moest dit opbiechten aan de koning onder druk van de inwoners. De koning was zo blij met de 'eerlijkheid' van zijn premier dat hij het huis aan hem cadeau deed. De premier was immers erg geliefd onder het volk. Hmmm... Toen was er ook al sprake van vriendjespolitiek, dat blijkt wel.
De 2 broers die de premier ingezet had voor de bouw van de voorgevel maakten er onderling een wedstrijd van. Ze maakten de gevels naast de toegangspoort symmetrisch maar niet identiek.

Verderop betreden we in de eerste Haveli waar de 5 Jain broers woonden. Tegenwoordig zit er een winkel in. Ze verkopen spullen die door de bevolking uit de omgeving wordt gemaakt. De 300 jaar oude houten deuren, welke voorzien zijn van minitieus houtsnijwerk zijn hier te koop. Alles kan verscheept worden naar Nederland als je wil. Een supermooie kast komt, inclusief verschepen, op 1.100 euro. Mocht je je huis in willen richten met authentieke Indiaase spullen? This is the place!

Tot slot rijden we langs een edelsmid die al 6 generaties lang zilveren en gouden sieraden maakt. Marlie neemt een armband mee, waarna we lekker op het dakterras van het hotel gaan eten en neerploffen in het zachte bed.

21-11
Om de drukte voor te zijn rijden we om 7.30uur naar het fort. Het werd gebouwd in 1156 door de Bathi Rajput heerser, Jaisal. Jaisalmer lag op een tactisch belangrijke plek, namelijk op de Kruidenroute. Deze route is zelfs ouder is dan de Zijderoute. Per kameel kwamen de transporteurs langs Jaisalmer, op weg naar Centraal Azië. Tijdens de Britse bezetting werd Jaisalmer belangrijk voor de doorvoer van kruiden naar het zuiderlijk gelegen Mumbai. Hier vertrokken de schepen om de kruiden over heel de wereld te laten gaan.
In 1947 werd de doorvoer van kruiden uit Pakistan lam gelegd door de onafhankelijkheidsverklaring. De stad werd in 1960 aangesloten op water door het Indira Ghandi Kanaal naar het noorden. Ondanks de groei van het inwonersaantal vanaf dat moment raakte Jaisalmer
op de achtergrond als belangrijke doorvoerhaven. Tot 1965.... Door de oorlogen met Pakistan (100km verderop) in 1965 en 1971 kreeg het een militair strategisch belang toegekend. Als je hier rond rijdt zie je ook veel land- en luchtmachtbases.

Het fort staat sinds vorig jaar op de UNESCO werelderfgoedlijst. Door de enorme bevolkingsgroei in de afgelopen jaren barst het fort letterlijk en figuurlijk uit zijn voegen. Het is gebouwd op het hoogste punt, bestaande uit zandgrond. Door de antieke drainagesystemen die begonnen te lekken, ontstonden er verzakkingen. Delen van het fort dreigden in te storten. Mr. Mahindra zegt dat deze problematiek, ondanks de aanpassingen aan het drainagesysteen, opnieuw gaat spelen als het aantal inwoners niet afneemt. Door het geld van UNESCO en de Indiaase overheid zijn er plannen om hoteleigenaren en winkeleigenaren uit het fort te zetten en hen in ruil daarvoor grond aan te bieden buiten het fort. Op die manier hopen ze verdere aantasting van het fort te kunnen voorkomen. Het zal mij benieuwen....

De rest van de dag relaxen we wat aan het zwembad. Morgen hebben we een rit van zo'n 10 uur naar Pushkar. De Camel Fair is al begonnen en we gaan kijken hoe zo'n 200.000 Indiërs hun 50.000 kamelen en paarden komen verhandelen na een lange voettocht naar Pushkar. Er schijnen verschillende wedstrijden te zijn, zoals: 'Wie heeft de langste snor?', 'Wie kan het beste met 5 man op een kameel balanceren?', 'Wie kan het langste op een paal staan?'. Maar eigenlijk ligt de oorsprong van dit festijn in de pelgrimstocht naar het heilige water van het meer in het, normaal gesproken, rustige stadje. Een deel van de as van Mahadma Ghandi is uitgestrooid in het meer vanaf de Ghandi Gat (trap). We gaan het meemaken...

Tot het volgende bericht vanuit Pushkar, Jaipur of... Goa!

Paul en Marlie

Geschreven door Paulonthisglobe